Strak design, herboren oud of innovatief: dit zijn de 20 genomineerden voor de Architectuur Prijs Achterhoek 2019

Hieronder zijn de twintig genomineerden afgebeeld die de vakjury eind september heeft uitgekozen. Voor de juryprijs is uit deze twintig al een selectie van zeven gemaakt, waarvan er uiteindelijk drie doorgaan voor de Architectuur Prijs Achterhoek 2019. De winnaar wordt dan bekend gemaakt op 1 november.

Bekijk hieronder de 20* genomineerde gebouwen. De stemmodule voor de publieksprijs is inmiddels gesloten.

_{*Nummer 10 ontbreekt vanwege een gebrek aan informatie}

De woning kenmerkt zich door een markante doch heldere hoofdvorm en sober materiaalgebruik. De gevels zijn opgetrokken in baksteen. De donker gekleurde kozijnen liggen diep in de gevels. ls contrast zijn enkele kozijnen buiten het gevelvlak geplaatst.

De gevels zijn afgestemd naar oriëntatie open of gesloten. Het grootste deel van het woonprogramma is op de begane grond gesitueerd. De ruimtebehoefte op de verdieping is een stuk kleiner. Dit onderscheid in ruimtegebruik is afleesbaar in het bouwvolume.

Het bouwvolume, geïnspireerd op de basilica, is een bewerking van het archetypische huis.

Op de grondvesten van het afgebrande bedrijfspand van Melis Logistics is het nieuwe gebouw gerealiseerd. Het gebouw bestaat uit twee geschakelde volumes; een warehouse van staal en het kantoor van glas. Het glazen kantoor schuift in zijn geheel naar buiten en vormt een luifel voor de entree.

De MultiFunctionele Accommodatie (MFA) in Gaanderen is ontworpen als een compact en eenduidig gebouw. Binnen het gebouw bevinden zich verschillende functies zoals basisschool Gaanderwijs en voetbalvereniging VVG’25. Voor de leesbaarheid van het gebouw is onderscheid gemaakt in het karakter tussen de verschillende gebouwfuncties.

De gezamenlijke entree is herkenbaar en doorklieft het gebouw als een wig waarbij het onderscheid ontstaat tussen een linkerdeel (de school) en een rechterdeel (de sport) waarbij het dak hellend is en eindigt in een luifel aan de zijde van het voetbalveld.  

De voormalige Sint Jorisschool in Terborg is getransformeerd tot woongebouw. Er is een plan gemaakt voor een combinatie van appartementen voor reguliere huurders en statushouders. Woningcorporatie Wonion denkt dat het samen huisvesten van verschillende culturen in één gebouw bijdraagt aan de inburgering van statushouders.

Bij de transformatie is geprobeerd het gebouw zo veel mogelijk intact laten. Het aanbrengen van balkons is een toevoeging aan het gebouw die voor de woonfunctie noodzakelijk was maar ook wordt hiermee een relatie gelegd met de historische functie van het gebouw door woorden van het beroemde leesplankje toe te voegen. 

Het kennis- en expertisecentrum is een CO2-neutraal voorbeeldproject voor reproduceerbare, duurzame oplossingen voor buitengewone architectuur.

De locatie is bepalend voor de vormgeving: in één vloeiende beweging wordt het groene landschap omhoog getrokken. Een kader omlijst de kantoren en fungeert eveneens als zonwering. Alleen deze rand is een gesloten volume, de rest van de gevels bestaat uit glas voor een licht kantoor en maximaal zicht op de omgeving. Het spel van patronen en materialen, het hoge verbindende atrium en een aantrekkelijke daktuin resulteren in een duurzaam, gezond en eigenzinnig werkgebouw.

Aan de gracht in Groenlo is Villa Adriana, een voormalig advocatenkantoor, getransformeerd tot een openbaar park waarin de ambachtelijke brouwerij Brouwersnös is gesitueerd.

De bestaande panden achter de villa zijn gesloopt om zo meer plaats te maken voor het park. Villa Adriana, de woning van de voormalig directeur van Grolsch, is gerestaureerd en verbouwd tot proeflokaal.

De brouwerij is vormgegeven als een houten sculptuur, ingebed in de natuurlijke omgeving. Hierdoor blijft de aandacht gericht op de statige historische villa.

Het gevoel krijgen dat je privé woont in een groene omgeving, terwijl je gewoon buren hebt.

Deels door het formidabel stedenbouwkundig plan uit de zestiger jaren, waarin vastgelegd is dat er niet hoger gebouwd mag worden dan 4,5 meter, en deels door slim om te gaan met binnen en buiten. Door de vastgestelde hoogte zijn de achterburen niet zichtbaar.

De woning is onderdeel van villapark Berkeloord, waarmee een aansluiting is gezocht, enerzijds; de aansluiting bij de oorspronkelijke villabouw en anderzijds de aansluiting meer te zoeken in doelmatigheid in plaats van uiterlijk effect. In onze beleving en die van onze opdrachtgever schuilde luxe meer in; ruime plattegronden, comfortabele voorzieningen, een overvloed aan licht en een gevel van ruimtelijkheid. 

Ook de oriëntatie op de zon en de relatie met de buitenruimte is van het grootste belang. De meeste ruimten liggen gelijkvloers en hebben direct of indirect een verbinding met de tuin, wat de relatie met de omgeving versterkt. 

Voormalige arbeiderswoning van de verdwenen steen- en panoven fabrieken raakt in verval. Vervangende nieuwbouw is de enige optie.

In het ontwerp is getracht de eenvoud van de oorspronkelijke opzet te bewaren. Door bijzondere aandacht aan de dwarsdoorsnede te schenken is een ruimtelijke woning gecreëerd binnen het eenvoudige volume.

De historische waarde is in ere gelaten, maar tevens is de woning te verankerd aan het nieuwe recreatiegebied. Ook is het bestaande dak van de naastgelegen woning behandeld met een reinigingsmiddel dat tevens fijnstof uit de lucht zuivert.

Uit liefde voor de Achterhoek en als cadeau aan het dorp Almen is in 2014 het project ‘Dorpsstraat 39’ van start gegaan. Dit resulteerde in 2016 in de aanvang van de bouw van museum STAAL (Staring in Almen), twee B&B-appartementen met zorgmogelijkheden en drie starterswoningen. Het museum is een privé-initiatief, waarbij met een gedurfd ontwerp rekening is gehouden met de plek waar het staat. Omsloten door sporthal, dorpshuis, school, kerk en hotel-restaurant is een vrijwel even groot (qua oppervlak) gebouw neergezet, passend in het straatbeeld van het pittoreske dorp Almen, maar met spannende elementen zoals cortenstaal, een zwevend deel, een helling en veel glas. 

Binnen is het gebouw, strak en modern, in wit-, grijs- en zwarttinten. Open ruimtes met doorkijkjes, niet gehinderd door drempels of deuren. En op verschillende plekken grote raampartijen om naar buiten te kijken. Het element staal komt in trap, balustrade en liftombouw terug. Daarnaast zijn de dragende houten gebinten in het zicht gebleven en zijn veel museumonderdelen ook van hout gemaakt. Wat bijdraagt tot een warme sfeer. De zevenentwintig meter lange stalen balken in ‘stationsstijl’ geven het interieur karakter en versterken de zichtlijnen van de architectuur.

Het is een duurzaam gebouw in gebruik. Met lokaal geproduceerde onderdelen, maar ook gebouwd met hulp van lokale bedrijven. Eén dakvlak ligt vol zonnepanelen, het gebouw wordt verwarmd door aardwarmte en de toiletten gespoeld met regenwater. Een nieuw gebouw gericht op de toekomst met een zo klein mogelijke footprint!

Een schapenschuur op het achtererf van een monumentale boerderij in het beschermde dorpsgezicht van Hummelo. De kleinschaligheid van de omgeving en de nabijheid van de 19-eeuwse hallenhuisboerderij vragen om een invulling die een vertrouwd beeld geeft op deze plek.

De schapenschuur is een abstracte interpretatie van een Achterhoekse boerenschuur, die een herinnering aan de geur van carbolineum oproept. Ooit een vast onderdeel van het boerenerf heeft de boerenschuur een vanzelfsprekendheid in het beeld van het platteland. Het ontwerp is een pleidooi voor het behoud van dit type schuur.

In Aaltense buurtschap Lintelo staat op een prachtige plek de boerderij De Wieber. De grootouders van de huidige bewoners hebben de boerderij in de jaren ‘30 van de vorige eeuw gekocht. In de afgelopen 80 jaren is het door 3 generaties bewoond en verbouwd.

De huidige bewoners, de 3e generatie, hebben de geschiedenis van het boerderijtje omarmd. De nieuwe uitbreiding is eigentijds gevoerd, om daarmee de ingetogen architectuur uit de jaren ’50 mooi tot z’n recht te laten komen. 

Dit architectuurproject is vooral het persoonlijke verhaal van de opdrachtgeefster Irma Giesen. Een verhaal over een droomhuis, een zeer beperkt budget en een ongelooflijk doorzettingsvermogen. Op een prachtige, centrale plek in Zeddam, onder een machtige rode beuk aan de Kilderseweg, vond zij een klein bouwkavel dat perfect was voor haar toekomstige woonhuis annex schilderatelier.

Het huis, gelegen op een prachtige centrale plek in Zeddam, moest efficiënt zijn, modern en optimistisch. Privacy bieden als woonhuis maar ook openheid voor de schildercursussen die in het atelier worden gegeven. En dat alles voor een onwaarschijnlijk bescheiden budget.

Het is allemaal gelukt! Met een eenvoudig maar effectief ontwerp, vindingrijkheid en een grote portie volharding….

De prachtige omgeving gaf de aanleiding tot het concept waaromheen de woning zich heeft ontsponnen, het ensceneren van uitzichten. Je blik wordt telkens naar buiten gestuurd en het uitzicht op een andere wijze ingekaderd.

De villa ligt op de overgang van dorp naar landschap. Door een deel van de slaapvertrekken in te graven en een uitzichtheuvel te creëren, ontstaat een spannende ruimtelijkheid met geborgenheid aan de dorpszijde en transparantie aan de zijde met zicht op het glooiende landschap.

Het sportgebouw is ontworpen op basis van drie ontwerp-elementen welke geïnspireerd zijn op klassieke tempels: basement, middenbouw en kroon. In het basement liggen, goed beschut onder de aarde om zo min mogelijk energie te vragen, de kleedkamers. De middenbouw, het clubhuis, is als een paviljoen ontworpen. De kroon, de dakopbouw, zorgt, ook diep in het gebouw, voor licht en herbergt de installatie en de entree.

Flexibel gebruik en toekomstbestendig gebruik is mogelijk door ruimtes onderling te koppelen, zoals de kantine met de sponsorruimte annex kinderdagopvang.

Gerichte ingrepen hebben de kenmerkende oude bibliotheek van Doetinchem (1975) niet onomkeerbaar aangetast, maar juist versterkt en getransformeerd.

Het gebouw heeft een nieuwe functie als innovatiecentrum, broedplaats voor verbinding voor duurzame initiatieven. Dit vraagt om ontmoetingsruimtes, overleg- en werkplekken. De open structuur, het fraaie in het werk gestorte beton en de openheid zijn behouden. Een industriële loftuitstraling en kleurrijke, frisse materiaalkeuzes maken het gebouw “zachter”.

De grauwe betonkolos is omgevormd tot warme, duurzame, veelzijdige en verrassend lichte “Steck”.

De nieuwe locatie van het Graafschap College Doetinchem in Sportpark Zuid heeft energielabel A+++ en een aangenaam, gezond en stimulerend binnenklimaat. Het voldoet volledig aan de normen voor Frisse Scholen klasse B, qua daglichttoetreding zelfs grotendeels aan die voor klasse A en is bovendien één van de eerste gasloze schoolgebouwen in Nederland. 

Het gebouw presenteert zich als een paviljoen in het groen. Het staat op een verhoogd basement en de gevels hebben aan drie kanten een cortenstalen voorzetgevel in de vorm van een boomstructuur die refereert aan het omliggende parklandschap.

Een grote, monumentale T-boerderij uit 1856 moet aangepast worden voor de volgende generatie agrariërs binnen de familie. Uitgangspunt bij de verbouwing was om een heldere structuur te maken door middel van twee gebouwhoge doorsnijdingen waarbij licht en zicht een belangrijke rol spelen. De ingrepen aan het exterieur zijn in aantal tot een minimum beperkt gehouden. Deze ingrepen zijn echter wel groot en contrasterend ten opzichte van het bestaande vormgegeven. Overal in het interieur is een combinatie te zien van oud en nieuw.

De uitgangspunten bij het ontwerp waren weinig buitengevel en een vierkante plattegrond. De gevelbekleding is zwart geschilderd, zoals boeren-kippenhokken en schuren. De gevelplanken komen van de plaatselijke houtzagerij. De metselaar, timmerman, elektricien en grondwerkers wonen allen in Groenlo, het beton komt van een plaatselijke centrale. 

Een kleine groentetuin levert de seizoensgroenten, in het hart van het gebouw is daglicht binnen gehaald via het platte dak. Een oude perenboom van 25 jaar is mee verhuisd naar de kleine tuin, evenals twee appelbomen. Voor de vogels, eekhoorn en fazanten is een drinkbakje in het betonnen terras opgenomen. De laatste hand is gelegd aan de bouw door de stamhouder: ‘handafdruk in betondek’. 

Een gevarieerde mix van energieneutrale en betaalbare huurwoningen aan de Ruimzichtlaan te Doetinchem. In de zoektocht naar kleinere en betaalbare woningtypologieën met een stedelijke allure, zijn voor Sité Woondiensten nieuwe typologieën ontworpen. Het zijn compacte woningplattegronden met het juiste stedelijke volume.

De metselaars van KlaassenGroep hebben de rijzige architectuur schitterend gemaakt. En mooie stedelijke wand aan de nieuwe centrumring van Doetinchem.

Stem hier: