Een reiziger checkt uit met OV-chipkaart, foto ter illustratie © ANP

Arnhemse privacy-voorvechter strijdt nu tegen de NS: ‘Reiziger wordt onder druk gezet’

ARNHEM - Wordt je privacy teveel aangetast doordat je de OV chipkaart moet gebruiken als je met de bus of de trein wil reizen? Arnhemmer Michiel Jonker vindt van wel en stapte daarom naar de rechter.

Berendien Tetelepta 20-08-19, 16:03 Laatste update: 16:22

Jonker maakte al eerder furore als strijder voor de privacy. Zo voerde en voert hij rechtszaken tegen de afvalpas in zijn gemeente.

Nu is het betaalsysteem van de Nederlandse Spoorwegen aan de beurt. Jonker wil anoniem door Nederland kunnen reizen en dat kan nu niet meer volgens hem. Zelfs niet met een anonieme ov-chipkaart.

‘Reiziger wordt onder druk gezet’

In de rechtbank in Arnhem zette Jonker dinsdagmorgen uiteen dat op elke kaart unieke nummers staan. Hierdoor kunnen de kaart en de kaarthouder worden gevolgd.

Via de betalingen met de pas wordt elke keer dat iemand in- of uitcheckt het tijdstip en de locatie van de kaart geregistreerd. Dat beschouwt Jonker niet als anoniem.

,,Als je die gegevens naast andere persoonsgegevens legt, is een patroon te herkennen en is het te herleiden naar een persoon.” Jonker wil dat de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) optreedt tegen de NS, omdat reizen met een anonieme ov-chipkaart niet volledig anoniem zou zijn.

Daarnaast vindt Jonker dat de NS reizigers discrimineert die anoniem willen blijven, omdat het met een anonieme kaart niet mogelijk is een voordeelurenabonnement af te sluiten. ,,Zo worden reizigers onder druk gezet hun privacy af te staan.”

Totalitair systeem

Waarom vereenzelvigt u, als privacywaakhond, zich eigenlijk zo met de NS?
Rechter in de zaak Jonker tegen AP, Rechtbank Arnhem

Jonker pleit voor een vervoersbewijs naast de ov-chipkaart waarmee anoniem reizen mogelijk is. Een papieren pas die jaarlijks wordt vervangen, of een eenmalig papieren kaartje uit een automaat.

,,Ik zie bij instellingen een behoefte om meer en meer gegevens te controleren en verzamelen, zonder noodzaak. Je weet niet wat er met die gegevens gebeurt. Ook totalitaire maatschappijen verzamelen gegevens om vervolgens het gedrag van burgers te kunnen sturen.”

De advocaat van de NS zucht. ,,Wij willen geen totalitaire staat maar gewoon controleren of mensen een abonnement hebben en daar ook voor betaald hebben. Helaas is nou eenmaal niet iedereen eerlijk.”

‘Natuurlijk zijn wij ook voor privacy’

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) weigerde eerder een verzoek van Jonker om te handhaven tegen de NS, en verdedigde ook in de rechtszaal het standpunt van de vervoersmaatschappij. Tot op een punt dat de rechter vroeg: ,,Waarom vereenzelvigt u, als privacywaakhond, zich eigenlijk zo met de NS?”

Er volgde geen concreet antwoord op die vraag. Een woordvoerder van AP zegt later: ,,Natuurlijk zijn wij ook voorvechters van privacy, maar wij kunnen nu verder niets zeggen over deze zaak.”