Nieuw waterwingebied: ene helft van Herveld en Andelst mag meer dan de andere helft

1. Waarom zijn nieuwe waterwingebieden nodig? 
Eigenlijk heel simpel: we zijn met steeds meer inwoners en we willen allemaal graag schoon water uit de kraan. Daarom zijn er elf gebieden, verspreid door de hele provincie, aangewezen als ‘reserveringsgebied’. Geschikt als waterwinlocatie, waar hoogstwaarschijnlijk over een jaar of tien water wordt opgepompt. 

2. Wat heeft dat voor gevolgen voor iedereen die in zo’n gebied woont, er een bedrijf heeft of agrarische percelen bezit?
Vanaf 1 juli betekent dat al enkele beperkingen. Zo is de aanleg van nieuwe bodemenergiesystemen - opslag van warmte in diepere aardlagen - en het gebruiken van natuurlijke aardwarmte (geothermie) verboden. Alles wat nu al in werking is, mag blijven zitten. Verder zijn er voor sommige activiteiten meer vergunningen nodig. Voor alles wat meer dan 3 meter diep de grond in gaat bijvoorbeeld, zoals beregeningssystemen. Als ook daadwerkelijk water omhoog gaat worden gehaald, worden de regels nog iets strenger. Er zal vaak ‘moeten worden aangetoond dat iets geen nadelige gevolgen voor het grondwater heeft’. Van het uitbreiden van een begraafplaats tot het op een weiland opslaan van slib.

3. Maar mag ik als gewone burger nog wel compost of mest bij de plantjes gooien?
Ja, zaken als mest, kalk of compost gewoon worden gebruikt. De regels worden vooral voor de agrariërs strenger. Daarom zijn zij ook het meest argwanend. Boeren mogen nu nog wel mest uitrijden, maar er komen - als er echt water wordt gewonnen - behoorlijke beperkingen voor het gebruik van bestrijdingsmiddelen. En de woorden ‘toetsing’, ‘melding’ en ‘vergunning’ zullen ze vaker tegenkomen dan hen lief is.

4. Gaat de grondwaterstand dalen?
Ja, vanaf het moment dat daadwerkelijk water wordt gewonnen. Maar ook droge zomers, zoals in 2019 en 2020, hebben grote invloed op de grondwaterstand. Daling van die stand kan invloed hebben op de natuur én scheurvorming in panden veroorzaken, iets waar de provincie nog onderzoek naar gaat doen.

5. Hoe groot wordt straks het waterwingebied?
Doorgaans iets kleiner dan het reserveringsgebied dat nu is aangewezen. Straks is precies bekend waar gaat worden opgepompt. Voor de zekerheid is nu een wat ruimer gebied ingetekend.

7. Waarom loopt de grens van het beoogde waterwingebied heel hoekig dwars door de bebouwde kom van Herveld en Andelst?
De provincie kiest doorgaans voor ‘herkenbare punten in het landschap’, zoals hoofdwegen.  Waarbij dan de bedrijventerreinen bij Andelst en Dodewaard erbuiten worden gelaten. De grilligheid dwars door Herveld en Andelst komt door wat er zich tientallen meters ónder de grond bevindt. De bodemdeskundigen zien de grens van het gewenste ondergrondse watergebied midden onder die beide zusterdorpen doorlopen. En om dat bovengronds te markeren, is daar gekozen om het stratenpatroon zoveel mogelijk te volgen. Gevolg: een  gekartelde lijn, waarbij de ene kant van het Dorpsplein bínnen het beschermingsgebied valt en het andere deel erbuiten. Waarom hier niet de A15 is gevolgd, weet niemand. Overigens is de kans groot dat in het definitieve  waterwingebied de bebouwde kom van beide dorpen erbuiten valt. Dan wordt bijvoorbeeld de provinciale N836 de grens.