Agenten zaten Gökmen Tanis (37) al op de huid

‘Hij is aangehouden.’ Het nieuws overvalt politie, het Openbaar Ministerie en burgemeester Jan van Zanen aan het einde van een bloedstollende dag, tijdens een persconferentie, toch nog. Ze zaten hem al op de huid, nu is Gökmen Tanis alsnog ingerekend.

Carla van der Wal en Sander van Mersbergen 18 mrt. 2019 Laatste update: 18-03-19, 20:55

Burgemeester Jan van Zanen (M) geeft met Rob van Bree (L) van politie Midden-Nederland en Rutger Jeuken van het Openbaar Ministerie (OM) een toelichting op de schietpartij in de stad. © ANP

Het is even na zessen, en de autoriteiten hebben net verteld hoe het allemaal is begonnen vanochtend. Het gaat over de pistoolschoten die even voor elf uur vanochtend in een Utrechtse tram drie levens beëindigden en zorgden voor vijf gewonden, waarvan drie met zwaar letsel.

De politie zit de verdachte op de hielen, dat weten de drie mannen al, als ze de persconferentie beginnen. Maar ze hébben verdachte Gökmen Tanis nog niet. Dan is er een briefje, dat onder de neus van Rob van Bree wordt geschoven. Daar leest het hoofd operatiën van de politie Midden Nederland de verlossende woorden. Wil hij nu op de banken gaan staan, zijn handen in de lucht gooien?

Hij houdt het ingetogen: ‘Ik krijg zojuist van mijn collega te horen dat de verdachte die we zoeken is aangehouden.’

Links van hem knikt Jan van Zanen goedkeurend. De inwoners van zijn stad kunnen rustig gaan slapen. Van Bree doet zijn best de lach op zijn gezicht niet al te groot te laten worden. Dit is het einde van een bloedstollende dag. In een eenvoudig flatje in het Utrechtse Oudenoord is Tanis door een zwaar bewapend arrestatieteam ingerekend. Verder gevaar is geweken. Het is goed gegaan.

Chaotisch

De zoektocht naar de dader leek voor de buitenwereld chaotisch. Hij leidde langs veel plekken in Utrecht: naar de plaats waar de rode Renault Clio staat geparkeerd, die kort voor het schietincident was gestolen en waarin Tanis wegracete na zijn daad. De wagen is teruggevonden aan de Tichelaarslaan. Achteraf blijken de agenten hier vlakbij de dader. Tanis wordt aan het einde van de dag op een steenworp afstand aangetroffen.

Maar dat weet nog niemand. Aanvankelijk wordt ook rekening gehouden met de mogelijkheid dat Tanis de stad is uitgevlucht. Langs álle uitvalswegen staat politie, tot in Brabant aan toe. Hoewel het dreigingsniveau in de rest van Nederland niet is verhoogd, is de zichtbare aanwezigheid van de politie dat wel. Bij een groot deel van de op- en afritten langs de A1, de A2, de A12 en de A27 staat een agent, en bij knooppunten zelfs meerdere wagens. Dat is ook een signaal naar de burgers: we doen alles wat we kunnen.

Het topoverleg over de aanpak van de plotselinge terreurdreiging vindt plaats bij de Nationaal Coödinator Terrorismebedreiging en Veiligheid (NCTV). Daar zit Pieter Jan Aalbersberg het ambtelijk overleg van alle directeuren voor. Ook adviseert hij bij het overleg dat de ministers hebben. De NCTV beoordeelt of in heel het land het crisisniveau omhoog moet. Het antwoord is nee. Alleen in Utrecht gaat het niveau naar vijf.

Eén wijk: Kanaleneiland

De lokale Utrechtse driehoek gaat over de jacht op de dader. Tips worden in Utrecht verzameld en gewogen; in Utrecht wordt besloten of er tot huiszoeking of arrestatie wordt overgegaan. De zoektocht spitst zich al vrij snel toe op één wijk: Kanaleneiland. Die wordt in de loop van de middag volledig afgesloten voor verkeer.

Niet iedereen houdt zich aan het advies om binnen te blijven, dat dan nog van kracht is. Op straat verzamelen vooral mannen zich. Ze vragen zich af of hij echt hier aangehouden gaat worden. Agenten staan het toegestroomde publiek goedmoedig te woord. ‘Ik heb ook honger, ik heb de hele dag nog niet gegeten’, antwoordt een van hen een bestuurder van een auto, die de afzettingen voorbij wil rijden, blijkbaar omdat hij zin heeft in een hap.

Geoliede operatie

Wat voor de buitenwereld misschien chaotisch lijkt, is voor de politie een geoliede operatie. Elke agent, waarvan velen hun staking die vandaag plaatsvond onderbreken, heeft instructies. Het is een monsteroperatie, maar hierop is het systeem ingericht. Daarom worden de gewonden ook naar het UMC in Utrecht gebracht. Hier is een bunker onder het ziekenhuis, waar in geval van een aanslag vele gewonden kunnen worden verzorgd. Ook is er een protocol om familieleden op te vangen. Zij komen die ochtend al samen in het ziekenhuis.

Daar omhelzen twee mensen elkaar. Hun dierbare is het slachtoffer van een man die er een fiks strafblad op na blijkt te houden. Hij moet onder meer terecht staan voor verkrachting – de inhoudelijke zitting vond nog niet plaats. Daar komt nu een driedubbele moord bij.