Alarm om Frans en Duits op middelbare school

De kritiek op het taalonderwijs laait op. Deskundigen stellen dat de lessen veel te saai zijn en dat scholieren te weinig leren. Het nut van het taalonderwijs staat daarmee onder druk.

De afgelopen decennia zijn fors minder leerlingen voor de vakken Duits en Frans gaan kiezen. Het aantal eindexamenkandidaten Frans is sinds 2000 zelfs met meer dan twintig procent gedaald. Duits zit de laatste jaren weer een beetje in de lift, maar heeft ook lang niet meer zoveel leerlingen als twintig jaar geleden. ,,Talen openen de deur naar een andere cultuur, maar die deur is te weinig geopend. Kinderen zien niet genoeg wat ze er aan hebben”, constateert Daniela Fasoglio, adviseur bij de Stichting Leerplanontwikkeling (SLO).

Sommige middelbare scholen stoppen zelfs al met het aanbieden van met name Duits. Het Duitsland Instituut Amsterdam (DIA) luidde onlangs nog de noodklok, omdat het vak in gevaar is. Bedrijven staan echter te springen om personeel dat deze talen goed beheerst. Duitsland en Franstalige landen zijn belangrijke handelspartners.

Daarom pleiten critici voor moderner taalonderwijs. Nu spreken ze na al die lesjaren de vreemde talen veelal nauwelijks, constateren deskundigen. ,,Leerlingen durven vaak niet eens de taal te spreken. Als ze op vakantie gaan, moeten ze dat nog helemaal leren. Dat hoor je van bijna alle leerlingen”, zegt Marjolijn Verspoor, hoogleraar tweede taalverwerving.

Leerlingen moeten meer in de vreemde taal worden ondergedompeld. ,,We moeten scholieren uitlokken de nieuwe taal te gaan gebruiken en bestuderen”, stelt Sebastiaan Dönszelmann, lerarenopleider aan de Vrije Universiteit en docent. ,,Leerlingen kunnen zoveel meer dan alleen invuloefeningen en examentraining. Die zijn heus zinvol, maar laat ze toch vooral met taal spelen, trainen, interviews afnemen, of taal uit de media analyseren en hun eigen taalgebruik bestuderen. Dat maakt hen behalve vaardiger ook bewuster.”

Diverse onderzoeken tonen aan dat het effectiever is om een taal op een andere manier te leren, met meer aandacht voor communicatie. Dat gebeurt bijvoorbeeld al op tweetalige scholen, waar veel vakken in het Engels worden gegeven. 

Vergelijk het met vluchtelingen die zonder enige kennis van het Nederlands op school komen, zegt Carmen Meester van Dynamic Language Learning. ,,Die leren in anderhalf jaar in een reguliere klas de taal. De juf zegt: ga maar in de kring zitten, wijst de kring aan en die kinderen snappen dat.” Met gebaren, herhaling en simpel woordgebruik pikken de leerlingen als vanzelf veel op.