Ruim dertig (huis)artsen en medisch specialisten hebben zich aangesloten bij de Medical Navigators. Dit is een bedrijf van oud-KWF-medewerkers, waar kankerpatiënten een arts kunnen inhuren om zich voor te bereiden op hun gesprek met de oncoloog.

Een gesprek aan huis van anderhalf uur kost 335 euro, voor elk uur extra komt er 150 euro bij. Volgens oprichter Sandra Kloezen is er behoefte aan zo’n dienst, omdat het in de spreekkamer nu vaak aan tijd en aandacht ontbreekt. ,,Mensen met kanker worden overspoeld met informatie en adviezen. Het is moeilijk en stressvol om dan helder te krijgen wat wijsheid is om te doen. Onze ‘navigators’ (artsen, red.) geven geen second opinion, maar denken mee.''

De Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) heeft grote bezwaren tegen dit initiatief. Ze vindt dat de navigators op de stoel van de behandeld arts gaan zitten en inspelen op de angst en onzekerheid van kankerpatiënten. Bovendien moeten vragen van de patiënt in eerste instantie binnen het ziekenhuis worden beantwoord en dat zou gratis moeten zijn. ,,Dat valt gewoon onder de basisverzekering. Straks krijgen we de situatie dat alleen de patiënt met een dikke portemonnee hulp van buitenaf kan inschakelen, terwijl zorg voor iedereen toegankelijk moet zijn'', aldus NFK- woordvoerder Marlijn Caspers. 

,,Niemand weet bovendien precies waar welke behandeling het beste is omdat die informatie nog niet transparant en compleet is, dus dat een navigator aangeeft dat wel te weten is onzin en biedt slechts schijnzekerheid.''

De NFK pleit al jaren voor één aanspreekpunt per ziekenhuis waar patiënten met hun twijfels of vragen terecht kunnen, bij voorkeur bij een gespecialiseerd verpleegkundige. Uit eigen onderzoek blijkt echter dat dit bij een kwart van de ziekenhuizen nog niet goed is geregeld. ,,We zijn er dus nog niet helemaal. Maar om nu medisch specialisten te gaan betalen voor werk dat ze binnen hun eigen ziekenhuis moeten doen, is de omgekeerde wereld'', aldus de NFK.

Kloezen stelt dat het gevraagde tarief in geen enkele verhouding staat met het daadwerkelijke prijskaartje van de artsen. De prijs is bewust laag gehouden, stelt ze. Wie aanklopt bij de Medical Navigators krijgt een big-geregistreerde arts over de vloer, onder wie een aantal gepensioneerde of parttime werkende huisartsen.

Zij zetten de belangrijkste vragen van de kankerpatiënt op een rijtje en leggen in begrijpelijke woorden uit welke behandelmethoden er zijn. Kloezen: ,,Denk aan vragen als: ‘ik heb gelezen over immunotherapie, kom ik daarvoor in aanmerking?’ Onze navigators zoeken uit welke studies er zijn. Misschien kan de patiënt niet in het betreffende ziekenhuis terecht maar wel vijftig kilometer verderop. Die vraag kan hij dan weer bij zijn behandeld arts neerleggen.''

Bij meer specialistische vragen raadplegen de navigators achter de schermen medisch specialisten, onder wie oncologen uit het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis, UMC Utrecht en het Amsterdam UMC. Geen van hen kan zomaar in het medisch dossier - alleen wanneer de patiënt deze heeft opgevraagd en toestemming geeft voor inzage.

Volgens Kloezen krijgen de medisch specialisten voor elke vraag die zij beantwoorden ongeveer 30 euro en laat twee derde van hen dit rechtstreeks storten in een researchpotje van hun afdeling. ,,Er wordt dus niet dik aan verdiend. En het is ook niet de bedoeling dat deze medisch specialisten straks wachtlijsten krijgen omdat ze andermans patiënten helpen. Ze zijn achtervang.''

KWF reageert summier op het initiatief van de oud-medewerkers: ,,We kunnen nog niet beoordelen of het goed of fout is. We weten wel dat er behoefte onder patiënten is aan een vraagbaak.'' Maar die is er al, stelt KWF. ,,Namelijk, kanker.nl, een site waar patiënten digitaal hun vragen kunnen stellen aan ervaringsdeskundigen en deskundigen. En die is gratis.''

Ook de Federatie Medisch Specialisten zegt dat er meerdere soortgelijke initiatieven bestaan, waarvan een aantal ook vergoed wordt vanuit de basis- en aanvullende verzekering. Een woordvoerder: ,,In algemene zin geldt natuurlijk dat een goed geïnformeerde patiënt het gesprek helpt tussen arts en patiënt in de spreekkamer. Een goed gesprek tussen arts en patiënt is belangrijk, omdat op die manier duidelijk wordt welke behandeling het beste bij de patiënt past en dat arts en patiënt daar samen over kunnen beslissen.''