Bizarre kunstroof uit Singer-museum Laren: inbrekers ontvreemden Van Gogh op diens geboortedag

De diefstal van het schilderij valt samen met de geboortedag van Vincent van Gogh, die op 30 maart 1853 werd geboren in Zundert. Het ontvreemde werk Lentetuin schilderde hij in 1884 in de pastorietuin van zijn ouders in Nuenen.

De politie onderzoekt de diefstal met meerdere specialisten zoals forensische onderzoekers, de tactische recherche en kunstroof-experts van de landelijke recherche. Kunsthandelaren moeten zich ervan bewust zijn dat het werk is gestolen, stelt de politie in een Engelstalig persbericht. 

Buurtbewoners met beveiligingscamera’s aan hun woningen, wordt gevraagd beelden te delen met de politie als daarop iets te zien is omstreeks 03.15 uur. Op dat tijdstip vond de inbraak in het museum aan de Oude Drift plaats. Tijdens de inbraak werd een glazen deur vernield om binnen te kunnen komen. Na het inbraakalarm zijn agenten direct naar het museum gegaan maar de vogels waren al gevlogen.

Algemeen directeur Evert van Os van Singer Laren zegt dat de beveiliging ‘geheel volgens protocol’ is verlopen. ,,Dit protocol is goed afgestemd met onze verzekeringsexperts. Uiteraard kunnen we hier iets van leren.”

Het in 1884 geschilderde doek van Van Gogh maakte deel uit van de tentoonstelling Spiegel van de ziel, een tentoonstelling met ruim zeventig schilderijen, aquarellen en tekeningen van de Nederlandse kunst rond 1900. 

Directeur Andreas Blühm van het Groninger Museum benadrukte dat er een heel goede samenwerking is met het Singer Laren en zei alle vertrouwen te hebben in de toekomst. ,,We laten ons hierdoor niet afschrikken. We hopen dat het werk zo snel mogelijk en onbeschadigd terugkomt. Wat kan ik nog zeggen? Het is heel bitter.”

Burgemeester Nanning Mol van de gemeente Laren reageert geschrokken op de diefstal van een schilderij van Vincent van Gogh uit museum Singer Laren. De burgemeester heeft maandag overleg gevoerd met de politie en de museumdirectie over de kunstroof.

,,Ik ben geschokt door deze inbraak, juist nu ook Singer door de coronamaatregelen in een kwetsbare en onzekere tijd zit”, reageert Mol. ,,Een gebeurtenis als deze heeft niet alleen materiële schade, het heeft ook een emotionele impact.” De burgemeester hoopt dat getuigen zich melden en de politie voorzien van zo veel mogelijk camerabeelden. 

Kunstdetective Arthur Brand, die vaker betrokken was bij het oplossen van kunstroven, vermoedt dat de daders zich hebben laten inspireren door de verhalen van criminelen Cees Houtman en Cor van Hout. Zo kwam Cees Houtman in 1994  op de proppen met twee Van Goghs van ‘een spijtoptant uit zijn kennissenkring’, als voorwaarde dat het Openbaar Ministerie niet in hoger beroep zou gaan tegen zijn straf. ,,In 2002 deed Octave Durham dat dunnetjes over. Die roofde twee Van Goghs en zou die verkopen aan Cor van Hout. De overdracht zou een dag zijn nadat Van Hout werd geliquideerd. Durham verkocht ze daarna aan de Italiaanse maffia, die ze een jaar of vijftien later inderdaad gebruikte voor een deal met justitie daar”, zegt Brand.

De kunstdetective schat dat het werk tussen de 1 en 6 miljoen euro waard is. ,,Ik hoop dat het schilderij wordt teruggevonden voordat het in handen valt van een of andere topcrimineel.”

De kern van de collectie Singer is afkomstig uit de oorspronkelijke verzameling van het echtpaar William en Anna Singer en bevat, naast veel schilderijen, een grote verzameling beelden en werken op papier. De collectie Singer werd bij de oprichting van Singer Laren in 1954 aan het museum geschonken en is sindsdien gegroeid door aankopen en schenkingen.

In januari 2007 was er in Singer Laren ook al een spraakmakende kunstroof. Toen werden uit de museumtuin zeven beelden gestolen, waaronder een afgietsel van het beeld De Denker van de Franse kunstenaar Auguste Rodin. Dat werd later zwaar verminkt teruggevonden. De twee daders van deze kunstroof werden in 2010 in hoger beroep veroordeeld tot twee en bijna drie jaar celstraf.

Het Van Gogh Museum in Amsterdam hoopt dat het gestolen schilderij ‘Lentetuin, de pastorietuin te Nuenen in het voorjaar’ van Vincent Van Gogh snel weer boven water komt. Volgens het museum gaat het om een “stemmig en charmant werkje” en “het enige schilderij van een dergelijk onderwerp uit deze periode, toen Van Gogh vooral wevers schilderde.”

“De oude kerktoren op de achtergrond had voor Van Gogh een bijzondere betekenis. Het typische formaat, een zogeheten dubbel vierkant, twee keer zo lang als breed, gebruikte hij in deze periode weinig, maar het zorgt voor een panoramisch effect. Qua sfeer is het werk enigszins vergelijkbaar met het schilderij ‘Het uitgaan van de Hervormde Kerk te Nuenen’, dat Van Gogh iets eerder schilderde (begin 1884) maar later bijwerkte (herfst 1885).”

Op de voorgrond van het schilderij is een vrouw op een tuinpad te zien en op de achtergrond een oude kerktoren. Het kunstwerk is gemaakt met olieverf.

Kijk hier naar een analyse van de beroving: