'Bloedbank sluit homo's uit in belangrijk onderzoek naar coronavirus’

Met een nieuwe bloedtest gaan onderzoekers van de bloedbanken onderzoek doen naar het coronavirus. Doel is om te achterhalen hoe de samenleving immuniteit tegen de ziekte opbouwt. De test wordt uitgevoerd op bloed van tienduizenden bloed- en plasmadonoren.

Sanquin Bloedbank hanteert nu de regel dat mannelijke donors pas bloed mogen geven als het vier maanden geleden is dat ze voor de laatste keer seksueel contact hadden met een andere man. Volgens de bloedbank gaat het hier namelijk om een risicogroep.

In Nederland hebben mannen na seksueel contact met een andere man een sterk verhoogd risico op bloed-overdraagbare infecties, stelt de bloedbank. ,,Het kan tot vier maanden duren voordat een besmetting met hepatitis B kan worden aangetoond. Die tijd moet daarom in elk geval worden afgewacht.”

Sanquin maakt echter geen uitzondering tussen mannen die een monogame seksuele relatie en mannen die met meerdere personen seks hebben. Discriminatie, vindt Sidney Smeets. De advocaat, zelf ook homoseksueel, heeft zich bewust niet geregistreerd als orgaandonor uit protest tegen de uitsluiting van homoseksuelen bij bloeddonatie. Het is volgens Smeets oneerlijk alle homoseksuele mannen over een kam te scheren, terwijl er binnen die groep veel seksuele diversiteit is.

,,Het uitsluiten van mannen die seks hebben met mannen in de afgelopen vier maanden is het uitsluiten van alle homo’s, op die ene uitzondering na misschien”, verzucht Smeets. ,,Het homofobe beleid van Sanquin wordt nu dus gewoon doorgetrokken naar ons coronavirusbeleid.” D66 is blij dat Sanquin onderzoek wil doen naar de momenteel grootste bedreiging van ons land, ‘maar laten we dan ook zorgen dat alle Nederlanders die veilig kunnen doneren meegaan in deze test, niet alleen hetero’s’, aldus woordvoerder Antje Diertens.

Voor het COC staat een veilige bloedvoorziening voorop, maar homo- en biseksuele mannen moeten niet onnodig gediscrimineerd worden. ,,Homo’s moeten bloed kunnen doneren als ze veilige seks hebben”, zegt een woordvoerder. Wat hem betreft moet het bij bloeddonatie gaan over de vraag óf je veilige seks hebt, niet over met wíe je seks hebt. ,,Het is geen geheim dat Sanquin en wij hierover flink van mening verschillen. Gelukkig zit er beweging in de Kamer en lijkt er op termijn verandering in het beleid te komen.”

Voor nu wil het COC de discussie vooral even laten rusten. ,,Wij gaan in deze moeilijke tijden niet de strijd aan met Sanquin over dit onderwerp. Het COC wil dat alle focus uitgaat naar de aanpak van de coronacrisis. We zouden het bijzonder vervelend vinden als de strijd tegen het virus wordt afgeleid door deze discussie. Als de situatie weer wat rustiger is, dan gaan we weer met alle partijen om tafel.”

Sanquin-woordvoerder Merlijn van Hasselt begrijpt heel goed dat homoseksuelen het gevoel hebben gediscrimineerd te worden. ,,We snappen dat zij het gevoel hebben veroordeeld te worden om wie ze zijn, maar het geven van bloed draait niet om mensenrechten, maar om het redden van mensenlevens. Wij kijken als allereerste naar de patiënt, een bloedtransfusie moet zo veilig mogelijk gebeuren.”

Een vaste, monogame relatie is bovendien geen betrouwbaar criterium voor een veilige bloedvoorziening, benadrukt Van Hasselt. ,,Uit een Nederlandse studie blijkt bij 26% van de hiv-infecties bij MSM de vaste sekspartner de bron te zijn. Bovendien spreekt de donorarts alleen de (aspirant) donor tijdens een intakegesprek. Niet diens vaste partner, die dus dezelfde risico’s loopt als de aspirant donor. Belangrijke informatie om het infectierisico bij de donor in te kunnen schatten is daarmee onbekend voor de donorarts.”

De Tweede Kamer wil al langer dat bloedbank Sanquin de discriminatie van homo- en biseksuele mannen bij bloeddonatie aan gaat pakken. In december stemde de Kamer nog vóór het voorstel van GroenLinks, D66 en VVD om te onderzoeken of er een bloeddonatiebeleid kan komen dat is gebaseerd op seksueel risicogedrag, in plaats van de vraag of iemand homo- of biseksueel is.

Sanquin laat op de ontstane ophef het volgende weten: ,,Wij testen het bloed van tienduizenden donaties in een aantal weken. Daarmee krijgen we een beeld van de verspreiding van immuniteit, representatief, door Nederland. Mensen krijgen niet persoonlijk bericht van de uitslag van de test, aangezien die anoniem wordt gedaan en niet specifiek genoeg is om individuele uitslagen te geven. Het virus maakt geen onderscheid tussen mensen van verschillende geaardheid, dus we spreken van representativiteit zoals die van belang is voor dit virus.”

De toenmalige minister Bruno Bruins zei vorig jaar het ‘jammer te vinden’ dat homo’s worden uitgesloten, maar ‘de veiligheid van patiënten staat voorop’. Hij stelde dat Sanquin hun al zover mogelijk tegemoet komt en wijst erop dat de bloedbank afgelopen jaar de wachttermijn voor mannen die seks hebben met mannen heeft teruggebracht van een jaar tot vier maanden. ,,Sanquin volgt nauwgezet de internationale ontwikkelingen op dit gebied en doet waar mogelijk onderzoek.”