Chemiefabriek loosde waarschijnlijk maandenlang te veel gif: ‘Dit is extreem onwerkelijk’

Rijkswaterstaat zélf, dat regelmatig steekproeven neemt rondom de fabriek, onderschrijft niet dat Chemours over de schreef is gegaan. ,,Dit blijkt niet uit de meetpunten nabij of uit onze bemonstering”, aldus een woordvoerder. Ook chemiefabriek Chemours noemt het verhaal ‘extreem onwerkelijk’.

Milieuchemicus Jonker analyseerde voor Rijkswaterstaat een grote hoeveelheid PFAS-data, onder meer afkomstig van watermeetpunten in de buurt van Chemours. Stroomafwaarts van de fabriek ontdekte hij pieken GenX-concentraties in het water. Dit vertelt hij voor het eerst in televisieprogramma Zembla. ,,Mijn schatting is dat ze in een paar maanden zo’n 150 kilo geloosd hebben.” Dit terwijl Chemours per jaar slechts vijf kilo in het water mag lozen.

De hoge concentraties van de ‘zeer zorgwekkende stof’ GenX zijn gemeten bij Brienenoord en Maassluis, tientallen kilometers stroomafwaarts van de Chemoursfabriek. ,,Eind zomer vorig jaar schiet daar opeens de concentratie omhoog. Het is ook niet een eenmalige lozing, maar je ziet de concentratie flink pieken en daarna wat afzakken. Dat betekent dat die lozing meerdere maanden heeft plaatsgevonden”, zegt Jonker in een uitzending van Zembla.

Volgens de onderzoeker moeten de concentraties in het water dichter bij de Chemoursfabriek, in de rivier de Beneden Merwede, nog veel hoger zijn geweest. Rijkswaterstaat ontkent dit. ,,Er zijn meetpunten in de buurt van Chemours. Daaruit blijkt niet dat Chemours de norm voor GenX overschreed. De meetpunten van het programma Monitoring Waterstaatkundige Toestand des Lands die Zembla noemt (Brienernoord, Maassluis) liggen op grote afstand van Chemours. De metingen zijn voorts niet bedoeld om aan een individuele lozer te koppelen.”

Maar volgens Jonker is het zonneklaar. ,,Ik ken maar één gebruiker of producent van de stof GenX en dat is Chemours. Als je dan vervolgens een verhoogde concentratie ziet in benedenstroomse gebieden moet het daarvan komen, direct dan wel indirect”, zegt hij desgevraagd tegen het AD. De verhoogde GenX-concentraties zouden vorig jaar augustus, september, oktober en november zijn gemeten. ,,Op een landelijk meetnet, door Rijkswaterstaat. Eens per maand worden er steekproeven gedaan op tientallen locaties in Nederland. Ik heb die data geanalyseerd.”

Chemours zelf ontkent stellig maandenlang veel te veel te hebben geloosd. ,,De totale lozing van deze stof is volgens ons in heel 2021 minder dan één procent van de hoeveelheid die zij nu opnoemen”, aldus woordvoerder Harmen Geers. ,,Er zijn meer bedrijven op de wereld die deze of een vergelijkbare stof gebruiken. Het is bovendien een stof die elke chemische fabriek kan maken. Eigenlijk is het onmogelijk en extreem onwerkelijk dat het bij ons vandaan komt, als je kijkt naar alle metingen die wij vorig jaar hebben gedaan en gedeeld hebben met toezichthouders. Wij loosden minder dan 1,5 kilo in het hele jaar.”

Rijkswaterstaat gaat in ieder geval niet ‘handhaven’ op basis van de eigen meting en de conclusies van milieuchemicus Jonkers, omdat ‘uit de metingen in de buurt van de fabriek niet is gebleken dat het bedrijf de norm voor GenX overschreed’. Ook wordt het aantal controles niet opgeschroefd op basis van deze uitkomsten. ,,Er is niet aangetoond dat Chemours de bron is, er kan ook sprake zijn van illegale lozingen door andere bedrijven.”

Bekijk alle nieuwsvideo's in onderstaande playlist: