Koeien vervangen door geiten: is dat de oplossing voor het stikstofprobleem?

,,Als ik de helft van de koeien in Gelderland ga vervangen door geiten heb ik aan al mijn vraagstukken rondom klimaat en stikstof voldaan, want geiten stoten aanzienlijk minder uit.”

Die uitspraak deed de Gelderse CDA-lijsttrekker, en momenteel gedeputeerde Peter Drenth, donderdagavond in het Gelderse lijsttrekkersdebat.

Drenth bedoelt met ‘mijn vraagstukken rondom klimaat en stikstof’ het terugdringen van stikstof, methaan en lachgas, zegt zijn woordvoerder bij navraag.

Stikstofminister Christianne van der Wal wil dat in 2030 in het hele land 50 procent minder stikstof wordt uitgestoten. Voor heel Gelderland is dat 42 procent. 50 procent geldt ook voor broeikasgassen als methaan, CO2 en lachgas.

Harde getallen over de uitstoot per koe of geit heeft hij zo niet, zegt Jan Dijkstra, universitair hoofddocent diervoeding van de Wageningen University & Research (WUR). Maar hij vergelijkt voor ons op de achterkant van een sigarendoosje de uitstoot van melkkoeien met die van melkgeiten. Een puur theoretische oefening, zegt hij.

,,Een geit weegt zo’n 70 kilo, een koe 700. Een geit geeft 3 liter melk per dag, een koe zo’n 30. Dat betekent ook dat een geit, ik schat, tien keer minder eet dan een koe. Beide dieren zijn herkauwers en produceren methaan in de voormagen. Bij een geit is dat dan minder dan bij een koe. Het betekent ook ruwweg 90 procent minder ammoniak uit urine en mest.”

Het komt redelijk overeen met de cijfers die WUR-onderzoekers gebruiken als het gaat om de uitstoot van beide dieren. Bij een melkkoe is dat gemiddeld 145,6 kilo stikstof per jaar, bij een geit 14,7 kilo. Grofweg een tiende dus.

Een koe stoot per jaar 135 kilo methaan uit. Daarbovenop komt nog ruwweg 35 kg methaan uit mest. Bij geiten wordt dat nog onderzocht. Dijkstra schat die op 20 kilo uit dier en mest samen. Dat is ongeveer een negende van dat van een koe.

Simpel gezegd betekent de helft van de koeien vervangen door geiten dat van die helft van de stikstofuitstoot maar 10 procent overblijft. ,,Dan gaat er dus 45 procent van het totaal af”, zegt Dijkstra. ,,De hoeveelheid stikstof moet landelijk met 50 procent worden teruggebracht. Dat gaat ons dus een heel eind in de richting brengen.” Voor methaan is dat percentage nagenoeg hetzelfde, ook een aanzienlijk deel van de doelstelling voor broeikasgassen.

Toch zal het voor de doelen van Gelderland niet voldoende zijn. Het rekensommetje gaat namelijk alleen over de uitstoot van koeien. En koeien zorgen maar voor ongeveer 60 procent van de uitstoot die komt uit de landbouw. De landbouwsector is op zijn beurt slechts voor 60 procent verantwoordelijk voor de Nederlandse stikstofuitstoot, zegt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

De werkelijkheid is bovendien iets minder simpel dan Dijkstra’s rekensom. Een melkkoe eet veel meer dan een koe voor vleesproductie, zegt hij. Een vleesrund scheidt ook minder uit. En meer dan de helft van de Gelderse koeien en kalveren (516.048) groeien op om op ons bord te belanden. Slechts 229.485 geven er melk. Het is ook nog de vraag welke koeien Drenth vervangt en hoeveel minder uitstoot dat oplevert.

Rekenend met enkele eenvoudige aannames en ronde getallen klopt de uitspraak van Drenth niet. In praktijk is het bovendien onhaalbaar en onrealistisch.