Nederlandse kerken: ‘Vrees dat gelovigen afhaken door pandemie’

Dat zei de bisschop vrijdagochtend tijdens een (online) presentatie van een nieuw onderzoek onder tweeduizend leden van de katholieke en protestantse kerk in Nederland. Uit dat onderzoek blijkt dat veel kerkleden niet kunnen wachten totdat de kerkgebouwen weer volledig opengaan en ze de diensten weer fysiek kunnen bijwonen. Maar tegelijkertijd heeft een fors deel van de kerkleden het afgelopen jaar helemaal geen kerkdienst bijgewoond: niet fysiek, maar ook niet online. 

,,We hebben zeker vrees dat mensen afhaken”, aldus De Korte. Trinette Verhoeven, classispredikant van de Protestantse Kerk in Nederland in de regio Utrecht: ,,We moeten die mensen vragen: waarom heeft u zich teruggetrokken? Sommige mensen zijn naar een andere gemeenschap overgestapt, maar er is ook onvrede. Als de vrees voor besmetting met corona minder is geworden, kunnen we weer fysiek contact hebben met mensen.”

Religieuze gemeenschappen nemen een aparte positie in tijdens de coronapandemie. Het verbod op bijeenkomsten geldt vanwege de grondwettelijke vrijheid op godsdienst niet voor hen. Waar theaters en voetbalstadions dicht moesten, mochten kerken, moskeeën en tempels openblijven. Wel geldt er een advies van de Rijksoverheid ‘om alle vieringen digitaal te houden en fysieke bijeenkomsten tot een absoluut minimum te beperken’. Als er dan toch fysieke kerkdiensten worden gehouden geldt het advies 1,5 meter afstand te bewaren en maximaal vijftig mensen toe te laten.  

Uit het onderzoek onder de kerkleden komt naar voren dat maar 29 procent van hen het afgelopen jaar fysiek een kerkdienst bijwoonde. Bijna de helft (48 procent) van hen vindt het gebrek aan fysieke kerkdiensten het grootste religieuze gemis in coronatijd. Dat geldt zeker voor katholieken, zegt De Korte. ,,Online kun je nu eenmaal geen communie ontvangen, dat is een offer. Ook wordt in veel parochies na de dienst samen koffie gedronken. Dat missen mensen.”

Verhoeven noemt de coronapandemie ‘een moeilijke tijd’ voor de Nederlandse kerken. ,,Online gaan was een enorme klus. En we vragen ons af: hoe lang duurt dit nog? Mensen hebben een grote behoefte om samen te komen.” Een van de ondervraagden stelt ‘het heel erg te missen om even de kerk binnen te kunnen lopen zonder gedoe of een afspraak’. 

Tegelijkertijd geeft 39 procent van de ondervraagden aan het wel fijn te vinden als ook na de coronapandemie de mogelijkheid blijft bestaan de diensten van hun kerk online te volgen of te kunnen terugkijken.

Het onderzoek werd uitgevoerd vanwege de jaarlijkse actie Kerkbalans, waarbij vrijwilligers geld inzamelen voor hun kerkgemeenschap. Die inkomsten staan onder druk omdat er twee jaar nauwelijks kan worden gecollecteerd tijdens kerkdiensten. Wel maakten leden geld over om hun kerk te helpen digitaal te gaan en te blijven. 

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: