Nederlandse slachtoffers Japanse bezetting willen schade alsnog vergoed: ‘We hadden niks meer’

De zaak is aangespannen door vijftien individuele eisers en de stichting Japanse Ereschulden. De overlevenden en nabestaanden vroegen de Nederlandse overheid en Japanse ambassade in Den Haag de afgelopen decennia tevergeefs om compensatie voor materiële en geestelijke schade.

De voorzitter van de stichting doet maandag zijn verhaal in de rechtszaal. ,,De Nederlandse staat heeft onze rechten op schadevergoeding weggecontracteerd’’, zegt Jan van Wagtendonk (83) misnoegd tegen deze site. Hij doelt op het vredesverdrag met Japan, in 1951. ,,Daarin werd afgesproken dat Nederlandse slachtoffers van oorlogsmisdaden tijdens de Japanse bezetting in Nederlands-Indië geen schadeclaims bij Japan zouden indienen. Doordat Nederland die verantwoordelijkheid voor schadevergoeding niet overnam, iets wat de Verenigde Staten bijvoorbeeld wél deden, konden mensen zoals wij nergens terecht’’, vervolgt de tachtiger.

Hij woonde als kind op Java en verloor zijn vader, grootvader en jongere broer door toedoen van de Japanners. Na de ontberingen in een Jappenkamp te hebben overleefd, werden zijn moeder en hij gerepatrieerd naar Nederland. ,,Wij waren alles kwijt’’, zegt Van Wagtendonk terugblikkend.

Hij is een van in totaal zo’n 350.000 Nederlandse slachtoffers van Japanse oorlogsmisdaden van wie volgens hem nog zo’n 20.000 tot 50.000 leven. Het aangedane ‘onrecht’ drijft hem bij zijn inzet voor de stichting Japanse Ereschulden. ,,Als voorzitter vind ik het mijn morele plicht op te komen voor mijn ouders en broertje én de Indische gemeenschap.’’

De gruwelijke herinneringen maken het Van Wagtendonk daarbij ‘heel erg moeilijk’. Hij krijgt de beelden van de onthoofding van zijn vader en grootvader en de dood van zijn broertje in het kamp niet van zijn netvlies. Zijn ervaring als Shell-directeur helpt hem daarentegen. ,,Ik heb vaker rechtszaken gevoerd. De kans om te winnen of verliezen was altijd fifty-fifty. In het huidige proces kan de rechter tegen de staat ook zeggen: ga rond de tafel zitten voor een soort schikking.’’

Van Wagtendonk wil zich nog niet vastpinnen op een bedrag. ,,Dat lijkt me niet verstandig. De staat moet in dat geval maar met een redelijk voorstel komen, dat we dan voorleggen aan onze achterban.’’

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: