Spoedzoektocht naar weesottertjes: ‘We hebben maar tot morgen’

Op de N377 werd zondag een dode moederotter gevonden. ,,Het was duidelijk dat zij haar jongen nog voedde, dus bij mij gingen alarmbellen rinkelen”, vertelt Johan Spinder. Namens de Zoogdiervereniging is hij regiocoördinator voor otters in Overijssel. 

De leeftijd van de kleine otters is lastig in te schatten. ,,De dieren zogen tot 16 weken bij hun moeder”, vertelt Spinder. Hij vermoedt dat de weesbeestjes zo’n 10 tot 12 weken oud zijn. ,,Zonder moeder overleven ze het misschien twee dagen. Drie wordt al penibel”, stelt Spinder. En dus is het zaak om de otters zo snel mogelijk te vinden: ,,We hebben te maken met een serieuze tijdslimiet.”

Zondagavond werd al druk gezocht in De Tippe, een natuurgebied tussen Dedemsvaart en Slagharen. Spinder trok, samen met een vrijwilliger en een gespecialiseerde speurhond, langs rivier De Reest. ,,We hoorden piepgeluiden: de otters riepen naar hun moeder.” Vanwege de duisternis werd de zoektocht gestaakt. 

Het vinden van de kleine beesten is een behoorlijke klus. Het territoriumgebied, in een straal van 10 kilometer rond de vindplaats van de overleden otter, wordt zorgvuldig uitgekamd. ,,We hebben een geursample afgenomen van de moederotter, waardoor de speurhond makkelijker kan zoeken.”

De vrijwilligers die meezoeken zijn bekend met de geluiden, sporen en looproutes van de roofdieren, waardoor het zoekgebied duidelijker in kaart is. ,,We gaan net zo lang door tot we ze vinden”, zegt Spinder. Hij is zich bewust van de tijdslimiet, al heeft dat voor de zoektocht misschien een klein voordeel. ,,De ottertjes zullen steeds harder piepen, omdat ze hun moeder steeds harder nodig hebben.’’

Als de kleine otters worden gevonden, gaan ze naar een speciale opvang in Friesland. Daar worden ze verzorgd tot ze klaar zijn om terug het water in te gaan. De verzorgers zijn zo weinig mogelijk aanwezig, zodat de beestjes niet tam worden of gewend raken aan mensen. ,,Het moeten wilde dieren blijven, die zich kunnen redden in de natuur”, aldus Spinder.

Normaliter zijn otters na een maand of tien zelfredzaam en onafhankelijk. Soms duurt dat in de opvang wat langer, maar de dieren worden altijd teruggeplaatst in de natuur als ze daaraan toe zijn.

In 1988 stierf de laatste Nederlandse wilde otter. Door een succesvol herintroductieprogramma zwom de otter veertien jaar later weer in Nationaal Park Weerribben-Wieden. Inmiddels telt ons land zo’n 450 otters en spreekt de Wageningen University & Research zelfs van een levensvatbare populatie. 

Met het terugbrengen van de otter verbeterde ook de waterkwaliteit in Nederland. ,,De otter houdt van schoon water”, vertelt Spinder. ,,Het is een prachtig roofdier, dat hard nodig is in de voedselketen.” Bovendien zijn het prachtige beesten, vindt hij. ,,Ze zorgen goed voor hun jongen en doen niemand kwaad. Je hebt er geen last van.”

_{Tekst gaat verder onder kaartje}

Toch is de dreiging voor de otter nog niet geweken. De dieren hebben een groot territorium, met een doorsnee van zo’n 7 tot 15 kilometer. Binnen dit leefgebied verplaatsen ze zich veel: om een rust- of schuilplaats te vinden of om op vis te jagen.

Tijdens hun tochten stuiten Nederlandse otters al snel op wegen en bruggen. Deze plekken zijn levensgevaarlijk, want de beesten zien slecht en zijn zich niet bewust van het verkeer. Naar schatting overlijdt een derde van de otters op het asfalt.

Spinder pleit dan ook voor de aanleg van faunavoorzieningen, waaronder ecoducten, ottertunnels of waterduikers en -buizen. Een andere optie is een speciale looprichel langs gevaarlijke plekken, zoals de nieuwe otterpassage in Ossenzijl. De provincie beslist uiteindelijk over de aanleg van dergelijke oversteekplaatsen.