'Stoppen met roken is moeilijker dan afkicken van cocaïne'

stoptoberStoptober viert haar eerste jubileum vandaag. Een groeiend aantal mensen doet tegelijkertijd een stoppoging. Een deel van hen zal ook echt gestopt blijven, blijk uit onderzoek. Stoppen blijft lastig, maar roken wordt steeds meer gezien als ernstige verslaving, waar mensen alle hulp bij moeten krijgen.

Wesley Klop 01-10-18, 09:56 Laatste update: 11:02

Hoogleraar Sociale Epidemiologie Anton Kunst © Anton Kunst

Tienduizenden mensen doen mee aan de stoppoging. Via een app kunnen zij steun krijgen en op Stoptober TV kunnen ze kijken naar andere stoppende rokers die zichzelf laten opsluiten in het Stoptoberhuis. Natuurlijk doen ook dit jaar weer verschillende BN'ers mee: Katja Schuurman, Jan Slagter en Kees van der Spek.

,,Het werkt vreemd, maar die 28 dagen maken het stoppen realistischer. Bovendien doe je het met z'n allen. Dat kan voor mensen van grote betekenis zijn'', zegt professor Anton Kunst, hoogleraar sociale epidemiologie aan het Amsterdam UMC, Universiteit van Amsterdam. Hij heeft twee onderzoeken gedaan naar de effectiviteit van Stoptober.

Ernstige verslaving

Stoppen met roken is namelijk niet zo makkelijk als wordt gedacht. Het is een serieuze verslaving, zegt verslavingsarts KNMG Leandros Elsount van verslavingszorg Brijder. ,,Ik heb patiënten gezien die wel van hun cocaïneverslaving afkomen, maar nog altijd niet willen stoppen met roken. Dat geeft wel aan hoe verslavend een sigaret is.''

Ik heb patiënten gezien die wel van hun cocaïneverslaving afkomen, maar nog altijd niet willen stoppen met roken
Leandros Elsount - verslavingsarts

Enorme hoeveelheden nicotine zijn niet het enige wat een sigaret zo verslavend maakt. Elsount: ,,Wat je ook ziet is dat rokers gewend zijn om bepaalde handelingen te verrichten. Het is gekoppeld aan de beloning van de nicotine.'' Elsount ziet dit ook bij sommige patiënten: ,,Die worden al licht euforisch van alleen de handeling.''

Stoppen

Volgens Elsount is stoppen een proces en hoe dat wordt doorlopen, ligt aan het individu. ,,Het lukt sommige mensen om te stoppen zonder het gebruik van medicijnen of begeleiding, maar lang niet iedereen.''

Wel zijn er een paar belangrijke factoren die de kans op slagen vergroten. Motivatie is de basis, zegt Elsount. Daarnaast moet een stoppende roker zich goed voorbereiden. ,,Je gaat trekmomenten krijgen. Vul die door meerdere alternatieven te vinden voor het roken. Denk dan bijvoorbeeld aan een wandeling maken of bel een vriend.''

De derde factor is goede begeleiding, van een arts of iemand die zelf gestopt is, of medicatie. Een combinatie van die twee is het beste, volgens Elsount. ,,In eerste instantie probeer ik het rookgedrag te stoppen met nicotinevervangers of medicijnen. Daarna wordt het afgebouwd tot iemand helemaal nicotinevrij is.'' Volgens Elsount geeft dit de beste kans op een geslaagde stoppoging.

70 procent

Uit de onderzoeken blijkt dat van alle mensen die deelnemen aan Stoptober, ongeveer 70 procent het volhoudt. Na drie maanden kan de helft nog van een sigaret afblijven. Daarnaast zijn deelnemers negatiever gaan kijken naar het roken.

Elsount is blij met Stoptober. ,,Ik zie elke kans om te stoppen met roken als een kans die gegrepen moet worden.'' Ook over de resultaten is Elsount tevreden. ,,Een bepaald aantal mensen blijft dus ook gestopt. Dus uiteindelijk zie je wel dat er succes is geboekt.''

Anton Kunst schrijft het succes van Stoptober met name toe aan het sociale aspect en het duidelijke doel van 28 dagen. Hij pleit voor een vervolg. ,,Mensen zouden dan in de maanden erna nog steeds hulp en steun kunnen vinden. Vanuit de omgeving, maar ook professionele hulp.''

Mensen zouden in de maanden erna nog steeds hulp en steun moeten kunnen vinden. Vanuit de omgeving, maar ook professionele hulp
Anton Kunst - hoogleraar Sociale Epidemiologie

Volledig vergoed

Zowel Elsount als Kunst vinden dat een stopprogramma volledig vergoed zou moeten worden. Dat wordt nu vergoed vanuit de basisverzekering, maar bij sommige verzekeraars moet eerst het eigen risico worden aangesproken. Ook worden niet alle medicijnen altijd vergoed. Dit verschilt per zorgverzekeraar. Kunst: ,,Je bespaart er veel gezondheidskosten mee en daardoor kunnen mensen die willen stoppen, ook echt passende hulp krijgen. Het is een winst.'' Volgens beiden zou dat eraan kunnen bijdragen dat mensen niet 28 dagen stoppen met roken, maar voor altijd.

Zes tips van psycholoog Irene Kurpershoek (Psychologen Nederland) voor het stoppen met roken:

1. Het belangrijkste is motivatie, maar dat is niet genoeg. Schrijf je motivatie uitgebreid en gedetailleerd op, bijvoorbeeld: ik stop met roken omdat ik wil voetballen met m'n kind. Als je het moeilijk krijgt, lees dan je motivatie terug.

2. Blijf gemotiveerd door jezelf te belonen of steun te zoeken van mensen die weten hoe het voelt om te stoppen met roken. Of zoek professionele hulp.

3. Gedachtes zoals 'Ik ben niet gezellig als ik stop met roken' helpen niet. Pak die aan, maak gebruik van de rationeel-emotieve therapie. Klopt het wat je denkt? Waarschijnlijk niet. Misschien ben je bang dat mensen je niet gezellig vinden. Erken die angst, maar laat deze niet je gedrag bepalen en vervang je niet-helpende gedachten door helpende.

4. Bereid je goed voor: stop je niet met Stoptober, bepaal dan een heldere datum en zorg dat je partner/huisgenoten/vrienden weten dat je gaat stoppen. Maak duidelijke afspraken en plaag jezelf niet door bijvoorbeeld ergens een verdwaald pakje sigaretten in huis te hebben.

5. Doorbreek patronen en zoek vervanging: 'moet' je bij je eerste kopje koffie een sigaret, drink dan een tijdje geen koffie.

6. Onthoud: gedragsveranderingen zijn moeilijk, maar niet onmogelijk.