Tegemoetkoming of cadeautje voor mantelzorger kan er in veel gemeenten amper meer af

videoDe tegemoetkoming die mantelzorgers krijgen, zoals geld of een cadeaubon, wordt in veel gemeenten steeds lager. In 1 op de 10 gemeenten is de waardering zelfs helemaal verdwenen, zo blijkt uit onderzoek van MantelzorgNL. ‘Wat mantelzorgers doen, heeft enorme waarde voor de samenleving.’

Ellen van Gaalen, Annemieke van Dongen 21 mrt. 2022 Laatste update: 21-03-22, 09:27

Mijn cadeaubon van vorig jaar ligt er nog, want ik kan bijna niet weg
Yvonne Olbertijn, mantelzorger

Vorige week schrok de 64-jarige Yvonne Olbertijn uit Vlissingen om 02.00 uur wakker. Haar dementerende man Coen (67) verslikte zich bijna. Ze sprong op om hem te helpen. Twee uur later moest ze weer uit bed, deze ronde om haar man te verschonen. ,,Ja, het is zwaar, maar ik zou niet anders willen. Ik blijf voor hem zorgen zolang ik kan”, zegt Olbertijn.

Vijf jaar geleden ontdekte het echtpaar dat Coen dementerend was. Hij vergat bijvoorbeeld waar zijn kleren lagen. En zo kwamen er steeds meer klachten bij, waaronder incontinentie.

Toen de coronapandemie losbarstte raakte het stel een deel van de zorg kwijt, waardoor Olbertijns man hard achteruitging. ,,Het lukte me bijvoorbeeld niet meer om hem op de duo-fiets te krijgen, terwijl we dat voorheen samen nog deden”, vertelt ze. 24/7 staat Olbertijn klaar om voor haar man te zorgen. ,,Ik snap dat mensen kiezen voor een verpleeghuis, maar ik wil dat niet. Coen vertrouwt mij, ik kan hem altijd rustig krijgen.”

Hoewel de Vlissingse heel wat zorg uit handen neemt van de officiële instanties, krijgt ze slechts een kleine tegemoetkoming. Sinds vorig jaar ontvangt Olbertijn een bon van de gemeente, die kan ze besteden in winkels in de stad. ,,Die van vorig jaar ligt er nog, want ik kan bijna niet weg.” Deze mantelzorger had liever gezien dat de financiële bijdrage was gebleven. ,,Dan kan je ten minste zelf weten waaraan je die besteedt.”

Bloemetje

Steeds meer gemeenten bezuinigden afgelopen jaren op de tegemoetkoming voor mantelzorgers, zo blijkt uit onderzoek van belangenbehartiger MantelzorgNL. Tot 2015 kregen mantelzorgers in heel Nederland tweehonderd euro per jaar. In dat jaar zijn de budgetten overgeheveld naar gemeenten. In de gemeenten waar mantelzorgers nog steeds geld krijgen (een derde van het totale aantal) is het bedrag gedaald naar gemiddeld 114 euro. De helft van de gemeenten geeft een cadeaubon met een gemiddelde waarde van 61 euro. En in zeven procent reikt de gemeente een cadeautje uit, zoals een bloemetje of pakket met lokale producten. In tien procent van de gemeenten krijgen mantelzorgers helemaal niets meer.

,,Veel mantelzorgers hechten grote waarde aan een waardering”, zegt directeur Liesbeth Hoogendijk van MantelzorgNL. ,,Het geeft hen het gevoel dat ze gezien worden. Wat zij doen heeft enorme waarde voor de samenleving. In Nederland zijn 5 miljoen mantelzorgers. Zij leveren samen 1,5 miljard uur zorg. Als die door professionele krachten zou moeten worden geleverd, zou dat zo'n 40 miljard euro kosten.’’

Yvonne zorgt voor haar dementerende man Coen. © Marco De Swart

Liefst geldbedrag

Uit eerder onderzoek blijkt dat het gros van de mantelzorgers het liefst een geldbedrag ontvangt. Voor mantelzorgster Olbertijn doet het bedrag er niet zoveel toe. Ze weet niet eens precies hoeveel haar cadeaubon waard is. Volgens MantelzorgNL gaat het in Vlissingen om 35 euro. In 2019 kregen mantelzorgers in die gemeente nog een vergoeding van 75 euro.

Eigenlijk zou ze nog liever een bos bloemen of taart ontvangen dan die bon. ,,Dan voelt het alsof je in ieder geval écht iets krijgt.” Want ja, zelfs een kleine attentie komt bij haar binnen. ,,Af en toe voelt het alsof je er alleen voor staat. Door deze waardering heb je het gevoel dat iemand ziet wat je doet, dat er iemand is die aan je denkt”, omschrijft ze.

Minder hulp

MantelzorgNL vindt dat de nieuw gekozen gemeenteraden meer oog moeten hebben voor de waardering van mantelzorgers. ,,De komende jaren wordt er een groter beroep op ze gedaan omdat de bevolking vergrijst en er onvoldoende zorgverleners zijn om alle zorg te regelen”, zegt Hoogendijk. ,,We zien nu al dat mensen minder uren zorg krijgen. Kregen ze eerst bijvoorbeeld vier uur per week huishoudelijke hulp, nu nog maar twee uur. ‘Uw zoon of dochter kan dat toch wel doen?’, zegt de gemeente dan. Zo worden steeds meer taken bij de mantelzorger gelegd, terwijl de waardering minder wordt.’’

Olbertijn sluit zich daarbij aan. Dat mantelzorgers al in tien procent van de gemeenten geen enkele waardering meer krijgen, snapt ze niet. ,,Alles wat wij doen, scheelt weer in de zorgkosten. En voor ons is een tegemoetkoming echt een stukje erkenning.”