Vijf procent van tieners slikt al slaapmiddel: 'Pas op voor averechts effect'
Een op de twintig jonge tieners slikt elke week melatonine als slaapmiddel. Dat is niet zonder gevaar. Onderzoekers waarschuwen voor het pilletje dat gewoon bij de drogist in het schap ligt: bij verkeerd gebruik kan het slaapproblemen zelfs verergeren.
Delen per e-mail
Melatonine is een slaaphormoon dat het lichaam zelf aanmaakt. Het wordt geproduceerd in de hersenen en geeft het lichaam ’s avonds een seintje dat we naar bed moeten. In Nederland zijn de pilletjes zonder recept verkrijgbaar en worden ze gebruikt om slaapritmeproblemen te behandelen bij volwassenen.
Uit onderzoek van het Erasmus MC in Rotterdam onder 871 kinderen, met een gemiddelde leeftijd van 11 jaar, blijkt dat de pilletjes ook populair zijn onder jongeren. Ouders denken daarmee de korte of slechte slaap van hun kind te verbeteren. ,,We zijn geschrokken van de cijfers”, zegt slaaponderzoeker en promovendus Elize Koopman-Verhoeff. ,,We weten namelijk niet of melatonine op lange termijn schadelijke effecten kan hebben op kinderen. Daar is eerst meer onderzoek voor nodig.” De pilletjes worden nu vaak ingenomen zonder recept of advies over de dosering en tijdstip van toediening. Daarom moeten ouders met slaapproblemen bij hun kind eerst naar de dokter gaan, vindt Koopman-Verhoeff.
Kinderen met autisme of ADHD kunnen wel baat hebben bij extra melatonine, zegt de Rotterdamse onderzoeker. Zij zijn ’s nachts actiever en worden tussendoor vaker wakker.
Maar voor andere slechte slapers ligt het anders. Ongeveer een kwart van de kinderen kampt met slaapproblemen in de kindertijd, bleek uit eerdere studies. Wie dan melatonine te kort voor het slapen gaan inneemt, of ’s nachts tijdens het woelen, kan daarmee zijn biologische klok juist van slag brengen. De zelfgeproduceerde melatonine is ‘s morgens uit het lichaam, maar als de extra ingenomen melatonine nog niet is afgebroken redeneert deze klok dat het nog nacht is. De klok stelt zichzelf dan bij naar een later tijdstip. ,,Het effect is dan averechts: het kind slaapt juist later in”, legt Van Someren uit.
Klok
Hij raadt aan om eerst naar behandelingen te zoeken waarbij het risico op schadelijke effecten minder groot is. ,,Als de biologische klok van je kind in de war is en hij ’s ochtends zijn bed niet uit wil komen, zou ik eerst een lamp in de slaapkamer zetten die het ochtendgloren simuleert. Ook dat kan het slaap-waakritme weer in balans brengen.”
Echt bewezen nuttig is melatonine volgens hem bij een jetlag. Maar dan alleen wanneer je naar het oosten vliegt, bijvoorbeeld naar Japan en wanneer je een heel zorgvuldig schema aanhoudt. ,,Slik een paar dagen voor je reis een pilletje vijf uur voordat je normaal gesproken in slaap valt. Ga een uur eerder naar bed, sta ook een uurtje eerder op en ga dan direct het heldere licht in. Doe dat elke volgende dag allemaal steeds een uur eerder. Zo kun je je biologische klok een uur per dag vervroegen om alvast te wennen aan de nieuwe tijdzone.”
Slaaponderzoeker Koopman-Verhoeff benadrukt dat een nachtje slecht slapen geen kwaad kan. ,,Zo’n nacht hebben we allemaal wel eens. Grijp niet gelijk naar de melatoninepilletjes.” Zij raadt ouders aan om een vaste bedtijd af te spreken met hun kind. Een 11-jarige heeft 9 à 10 uur slaap nodig. ,,Rust en regelmaat doet hen goed.”
Ook slapen kinderen rustiger wanneer ze in het half uurtje voor bedtijd minder prikkels hoeven te verwerken: ,,In de avond is fel licht van mobieltjes, tv-schermen of de slaapkamerlamp af te raden. Die remmen de aanmaak van natuurlijke melatonine.”
Ook het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen benadrukt dat kinderen voorzichtig moeten zijn met het gebruik van melatonine.
Langlopend bevolkingsonderzoek
De studie onder 871 kinderen maakte onderdeel uit van het langlopende bevolkingsonderzoek Generation R. In deze studie wordt onderzoek gedaan naar de gezondheid van kinderen en hun ouders in Rotterdam. De ouders werden geïnterviewd over het slaapgedrag van hun 11-jarigen. De kinderen hielden zelf negen dagen een slaapdagboek bij en kregen in die week ook een speciaal horloge om dat beweging meet. Daarmee konden de onderzoekers inschatten wanneer de kinderen wakker waren of sliepen.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Kinderlokker slaat toe ‘uit verveling’: ‘Je maakte misbruik van onze 9-jarige dochter’
Met zinnen als 'wil je een snoepje’ en 'wil je een lift’ poogde kinderlokker Van E. uit Hoogeveen jonge meisjes zijn auto in te lokken. Hij deed dit naar eigen zeggen uit verveling, nadat hij werkloos thuis was komen te zitten. ,,Jouw misdaad, in nog geen uur gepleegd, brengt ongelofelijk veel schade teweeg.” -
Herstel-NL geeft strijd tegen lockdown niet op, ondanks turbulente start
Ondanks de storm aan kritiek die de plannen van Herstel-NL losmaakten en meerdere boegbeelden die opstapten, gaat het platform door met actievoeren. Vandaag trappen ze af met een nieuwe campagne om een einde te maken aan de avondklok en de lockdown. -
Rechter: besluit Stintverbod ‘onzorgvuldig’, schadevergoeding voor kinderopvang
Minister Cora van Nieuwenhuizen (infrastructuur) heeft onzorgvuldig gehandeld toen ze eind 2018 het gebruik van de Stint verbood, na een dodelijk ongeluk in Oss. Ze moet dat besluit opnieuw beoordelen en de fabrikant en kinderopvangorganisaties een schadevergoeding betalen als het verbod van kracht blijft. Dat oordeelt de rechtbank Noord-Nederland. -
PREMIUM
Ondanks pandemie niet meer psychische klachten: ‘Veel mensen zijn prima in staat zich aan te passen’
Corona blijkt veel minder invloed te hebben op de geestelijke gezondheid dan gedacht. De verklaring: veel mensen zijn prima in staat zich aan te passen aan de veranderende omstandigheden. -
Moord van Grietje B. op haar man Lauwie was ‘koelbloedig’ en gepland: vier jaar extra celstraf
Grietje B. heeft vandaag in hoger beroep een 4 jaar langere celstraf gekregen dan de twaalf jaar die de rechtbank haar eerder oplegde. De 62-jarige vrouw uit Deventer moet nu 16 jaar celstraf uitzitten. Het Gerechtshof in Zwolle oordeelde dat ze haar man Lauwie van Lies in 2017 ‘koelbloedig’ en met voorbedachte rade heeft vermoord in hun woonwagen aan de Zweedsestraat.
-
Frank in quarantaine
Een wandeling met gedachten over kunst en moord
Net als veel Nederlanders blijft journalist Frank Poorthuis thuis. Frank zit in de risicogroep. Verslag van dag 353. Lees alle eerdere afleveringen hier terug. -
PREMIUM
Een op drie patiënten met zeldzame kanker krijgt eerst foute diagnose: ‘Naar huis met antidepressiva’
Het kan jaren duren voordat mensen met een zeldzame vorm van kanker de juiste diagnose krijgen. Bij een op de drie mensen met een zeldzame vorm van kanker worden eerst één of meerdere verkeerde diagnoses gesteld. -
video
5-jarig jongetje op step overleden door aanrijding
Een 5-jarig jongetje is vanavond om het leven gekomen bij een ongeluk aan het Geerligsland in Staphorst. Het kind werd op zijn step aangereden door een personenauto. Dit bevestigt een woordvoerder van de politie.