Dienstplicht lijkt Marokkaanse Nederlanders niet te raken, maar niemand weet het zeker

Waarschijnlijk, want niemand weet het helemaal zeker. In het wetsvoorstel dat door de Marokkaanse regering is goedgekeurd, wordt over een uitzonderingspositie voor Marokkanen in het buitenland namelijk niet gerept. Helemaal uitgesloten is het dus niet, dat mannen en vrouwen tussen de 19 en 25 jaar straks een jaar naar het Noord-Afrikaanse land moeten. Wie dienst weigert, zou een half jaar de cel in moeten.

,,Maar wij denken gewoon niet dat het aan de orde is'', zegt Bouchra Dibi, woordvoerder van de Stichting Samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders (SMN). ,,Tot 2006 was er ook een dienstplicht, die gold toen ook niet voor Marokkanen in het buitenland. We hebben geen enkel signaal ontvangen dat het nu anders is.'' 

Voormalig SMN-voorzitter Fouad Sidali deelt die overtuiging. Volgens hem heeft de Marokkaanse regering 'geen enkel belang' bij het opleggen van de dienstplicht aan jonge Marokkaanse Nederlanders. ,,Marokko ziet het liefst dat die jongeren de band met het land blijven onderhouden, door er elk jaar op vakantie te gaan en er het liefst ook nog te investeren. Wat hebben ze dan aan het invoeren van een dienstplicht? In veel gevallen zou het er alleen maar voor zorgen dat jongeren zeggen: 'Zoek het lekker uit', en in Nederland blijven. En dan heb ik het nog niet eens over de administratieve rompslomp.''

Veel meer is de herinvoering van de dienstplicht een binnenlandse politieke maatregel, stellen experts. De maatregel moet 'dolende' werkloze jongeren in Marokko beter voorbereiden op de arbeidsmarkt. ,,Jeugdwerkloosheid is er een gigantisch probleem", zegt Jan Hoogland, een in Marokko gespecialiseerde arabist van de Radboud Universiteit in Nijmegen. ,,Veel jongeren willen er weg, maar dat is moeilijk omdat Europa de grenzen steeds verder sluit.''

En dus verkeren veel jongvolwassenen in Marokko in een uitzichtloze positie, weet Sjoukje Rietbroek, die van 2013 tot 2017 als correspondent in het land werkte. ,,Dat leidt tot veel criminaliteit. Diefstallen, enorm veel drugshandel. In arme, overbevolkte wijken gaan groepen jongeren elkaar soms letterlijk met messen te lijf.''

_{Verhaal gaat verder onder de foto}

Veelal jonge inwoners van het Rifgebied in het noorden protesteren sinds 2016 tegen de regering, omdat de regio in hun ogen wordt achtergesteld. Door sommigen wordt de dienstplicht gezien als een maatregel om juist die Marokkanen weer wat vaderlandslievendheid bij te brengen. 

Maar de vraag is: wat daarna? Zijn er banen voor de jongeren die straks als mentaal geharde, pratriottistische teamplayers - dat is althans de opzet - hun dienstplicht afsluiten? Arabist Hoogland vreest met grote vreze: ,,Marokko scoort traditioneel slecht op de internatonale corruptielijstjes, het geld verdwijnt vaak in de zakken van mensen die al heel veel geld hebben. Verder is de economie erg afhankelijk van de landbouw. Er zijn buitenlandse investeringen nodig.''

Kansen zijn er wat dat betreft genoeg, ziet voormalig correspondent Rietbroek, die inmiddels met haar Marokkaanse man in Nederland woont. ,,Het land is ontzettend strategisch gelegen, op de grens van Afrika met Europa.'' Liever dan een dienstplicht zou zij dan ook zien dat de Marokkaanse regering het vestigingsklimaat en de corruptie aanpakt. ,,Daar help je de jongeren volgens mij veel meer mee.''