Europa grijpt in, Nederland straks vrijhaven-af voor dubieus buitenlands vermogen

Nieuwe antiwitwaswetgeving waarover de twee grootste fracties in het Europese Parlement het eens zijn, gaat dat onmogelijk maken. De aangescherpte regels gaan vanzelfsprekend voor heel Europa gelden, maar zullen er vooral in Nederland stevig inhakken, zegt PvdA-belastingspecialist Paul Tang. 

,,Wij zijn wereldwijd één van de belangrijkste bergplaatsen van illegaal vermogen. Op een ranglijst als de Financial secrecy index staat Nederland op de twaalfde plaats, nog vóór de Kaaimaneilanden.” Dat was al langer zo, maar met de EU-sancties tegen Rusland viel Nederland voor het oog van de hele wereld door de mand: tot nu toe (13 mei) werd een schamele 640 miljoen bevroren, op een vermogen dat volgens de Russische centrale bank 50 miljard bedraagt. 

Tang: ,,Simpelweg omdat we in Nederland niet weten wie wat bezit. En dat blijkbaar nog steeds niet wíllen weten. Het geeft te denken dat onderzoeksjournalisten met een paar dagen spitwerk wel 45 miljard aan Russische bezittingen in Nederland konden koppelen aan personen en organisaties op de sanctielijst en de officiële instanties niet. Als die instanties dát geld al niet kunnen vinden, kun je wel nagaan hoe het zit met geld van misdaadbendes of terreurorganisaties. Nederland is vanuit Brussel herhaaldelijk op de vingers getikt voor zijn laksheid - wat er VNO/NCW niet van weerhield twee dagen vóór de Russische inval in Oekraïne nog te pleiten voor uitstel van een registratieplicht.”

Als het aan Tang en zijn Tsjechische EVP-collega Ludek Niedermayer ligt, gaat Europa nu regelen wat vier kabinetten-Rutte niet hebben geregeld: vermogens haarscherp in kaart brengen en gekoppeld aan personen van wie de identiteit bekend is. In registers ligt straks vast wie waar hoeveel kapitaal, onroerend goed en luxegoederen bezit. Een nieuw op te richten Europese autoriteit ziet daarop toe. Wie niet geregistreerd staat kan geen bankrekening openen of onroerend goed aankopen. Wie geen of een foute aangifte doet riskeert zware boetes, veelplegers nog zwaardere. Ook van buitenlandse trusts die in Europa zaken willen doen, een punt waar Stef Blok in zijn korte carrière als sanctiecoördinator al tegenop liep, moeten de eigenaren (‘beneficial owners’) bekend zijn. De aangiftegrens voor aandelen in een bedrijf gaat omlaag naar 5 procent. Tang: ,,Dat is nu 25 procent. Ben je met z'n vijven eigenaar van een bedrijf, dan is er al geen meldingsplicht.”

Het register, dat van de twee rapporteurs de aanzet mag worden voor een mondiaal bezittingenregister, maakt het straks onmogelijk dat Russen of misdaadclans in Nederland nog anoniem kapitaal aanhouden of er grachtenpanden, luxe jachten, privéjets of snelle bolides bezitten. Juwelen en kunst zijn voor een volgende ronde. Apart komen er ook strengere regels om het enorme areaal aan tussenpersonen – banken, notarissen, advocaten, fiscalisten, grote accountantskantoren, soms extreem behulpzaam bij het verstoppen van kapitaal – wat normbesef bij te brengen. 

,,Maatregelen tegen witwasserij en terrorismefinanciering zijn maar zo sterk als de zwakste schakel, of dat nu een land, instelling of economische sector is”, aldus de twee rapporteurs. Tang verwacht dat het Parlement het wetsvoorstel dit jaar afhandelt, waarna hij en Niedermayer namens het Parlement de onderhandelingen met de lidstaten ingaan. Met dank aan Poetin, Tang: ,,Zijn oorlog heeft ons zeker geholpen”, kan de nieuwe antiwitwaswetgeving dan in 2024 Europees ingaan. 

Bekijk onze meest bekeken nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: