Europa maakt klimaatsprong: reuzepakket voorstellen moet burgers en bedrijven duurzamer maken

De Nederlandse Eurocommissaris Frans Timmermans, tweede man van de commissie die het klimaat onder de hoede heeft, presenteert het omvangrijke klimaatplan vandaag. Eerder lekte al uit dat in veel gevallen voor de uitstoot van koolstofdioxide zal moeten worden betaald. In de hoop mensen en bedrijven zo aan te zetten zich duurzamer te gedragen. Een deel van dat geld vloeit terug als subsidie.

Zo moeten ook voor vervoer en gebouwen voortaan uitstootrechten worden gekocht. Verkopen van quota wordt lastiger. De energierekening gaat omhoog en fossiele centrales maken plaats voor bijvoorbeeld zonnepanelen en windmolens. Tanken wordt duurder en brandstofauto’s moeten binnen vijftien jaar in de showroom wijken voor stekkerauto’s. Ook de lucht- en scheepvaart moeten meer betalen voor hun uitstoot.

Het pakket aan klimaatplannen - waarover gezien de tegenstand nog jaren onderhandeld zal worden voor het Europarlement ze goedkeurt - voorziet in het terugdringen van de CO2-uitstoot door burgers en bedrijven met minstens 55 procent tegen 2030. IJkpunt daarvoor is het uitstootniveau van 1990. Het halen van die reductie in het komende decennium is cruciaal in de doelstelling om tegen 2050 als eerste continent klimaatneutraal te zijn.

Timmermans noemt de komende tien jaar een breekpunt in de strijd tegen de klimaatcrisis. ,,De Europese Unie heeft zich ambitieuze doelen gesteld en vandaag presenteren we hoe we die kunnen bereiken. Om de nodige veranderingen op weg naar een groene en gezonde toekomst teweeg te brengen, zal iedereen zich moeten inspannen. Europa’s transitie zal eerlijk, groen en competitief zijn.’’

Timmermans’ voorstellen moeten de ‘Europese economie en samenleving transformeren voor een eerlijke, groene en welvarende toekomst’, leest het. Hoofdrollen zijn er verder voor een toename in het gebruik van hernieuwbare energie, efficiënter energiegebruik en een snellere uitrol van emissiearme voertuigen. Ook wordt ingezet op een infrastructuur om die mogelijk te maken. Lees: vier miljoen laadpalen.

Praktische gezien betekent dat dat de burger zijn brandstofauto aan de kant zet en in een elektrische auto stapt. De verkoop van auto's met verbrandingsmotoren zou in 2035 verleden tijd moeten zijn. Maar nu al proberen Duitsland en Frankrijk - de landen met de grootste Europese auto-industrie - om aan die datum te morrelen. Beide landen proberen de introductie van de nieuwe EU-uitstootnormen tegen te houden.

Om de burger niet in het harnas te jagen tegen alle klimaatplannen en -regels wordt er een Sociaal Klimaatfonds van 10 miljard euro per jaar opgetuigd. Dat geld komt er door de verkoop van CO2-rechten aan grote bedrijven. Afzonderlijke EU-landen moeten eenzelfde bedrag jaarlijks vrijmaken om de ‘energiearmoede’ onder de bevolking te bestrijden, in de vorm van subsidie op de verduurzaming van woningen.

,,De economie van fossiele brandstof zit tegen haar grenzen aan’’, sprak EC-voorzitter Ursula von der Leyen over de zogenoemde Europese Green Deal. ,,We willen een gezonde planeet achterlaten voor de volgende generatie, net als goede banen en een groei die de natuur niet schaadt’’. Volgens Von der Leyen is Europa daarmee het eerste werelddeel dat een concreet stappenplan op tafel legt.

Eurocommissaris Timmermans verzucht tegenover de pers dat ‘we zo weinig tijd’ hebben. ,,Zo ontzettend weinig tijd.’’ Hij verwacht niet dat veel van de plannen gaan sneuvelen. Het klimaatdoel voor 2030 ligt immers vast, de vraag is alleen welke maatregelen Europa daar gaan brengen. ,,We hebben geen keuze. Als iets niet bevalt, dan moet men maar met alternatieven komen’’, klinkt het, doelend op mogelijk verzet bij de industrie.

,,Ik blijf erbij: dit pakket, daar redden we het mee’’, zegt Timmermans. ,,Mijn grootste zorg is of we het met voldoende snelheid allemaal ingevoerd krijgen. Dat vergt ook enige snelheid van de wetgevers, de verantwoordelijke ministers en het Europees Parlement. Enig besef dat de tijd dringt is daarvoor noodzakelijk’’. Dat laatste zal volgen de vicevoorzitter ‘de komende jaren alleen maar toenemen’. 

Het demissionaire kabinet gaat ‘heel goed kijken’wat de klimaatplannen in de praktijk voor Nederlanders betekenen. Dat zegt staatssecretaris Dilan Yeşilgöz-Zegerius (Economische Zaken en Klimaat). ,,Daarbij letten we in het bijzonder op de haalbaarheid en betaalbaarheid van voorstellen.”

Het kabinet komt in september met een uitgebreidere reactie op de plannen. Dan beginnen ook de onderhandelingen tussen de EU-lidstaten over de nadere uitwerking van de voorstellen. ,,Nederland heeft zich altijd hard gemaakt in de EU voor 55 procent CO2-reductie in 2030", zegt Yeşilgöz. Omdat klimaatverandering zich niets aantrekt van landsgrenzen, is volgens haar Europese samenwerking nodig. ,,Iedereen moet een bijdrage leveren.”

Bekijk onze trending nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: