Felle strijd om voorzitterschap Europees Parlement, huidige voorzitter weigert hamer in te leveren

Tot grote woede van de christendemocraten weigeren de socialisten, tegen gemaakte afspraken in, om plaats te maken voor Roberta Metsola, die afgelopen week in een spannende fractiestemming Esther de Lange (CDA) versloeg. Om hun kansen te vergroten, schuiven ook de socialisten een vrouw naar voren.

Christen- en sociaaldemocraten spelen elkaar, als de twee grootste fracties in het Europees Parlement, al jaren de bal toe. Ze knippen dan de termijn in tweeën en leveren elk voor één helft de voorzitter. Maar de socialisten blazen dat akkoord nu op. David Sassoli, wiens mandaat half januari afloopt, heeft geen zin om de hamer over te dragen ‘aan een conservatief’, zo vertelde hij afgelopen dinsdag zijn fractie. ,,Dat zou een politieke vergissing zijn.” 

Sindsdien sonderen de S&D (Socialisten & Democraten) bij andere groepen of er steun is voor toch weer een socialistische kandidaat. ,,Wij willen een politiek evenwicht”, zegt fractieleider Iratxe García Pérez. ,,Toen we begonnen was dat er. Maar sindsdien is er veel veranderd.” Met ‘toen we begonnen’ doelt Pérez op 2,5 jaar geleden, toen Ursula von der Leyen (EVP) commissievoorzitter werd, Charles Michel (liberaal) raadsvoorzitter en de socialisten met Sassoli (parlement), Josep Borrell (buitenlandchef) en Frans Timmermans (eerste vice-commissievoorzitter) drie zware posten van tweede garnituur kregen. 

En met ‘veel veranderd’ wordt gedoeld op het feit dat sindsdien de EVP is verzwakt en S&D versterkt. De socialisten wonnen tal van verkiezingen, zoals in Duitsland, de EVP verloor Fidesz, het uit de partij gezette conservatieve blok van de Hongaarse premier Victor Orbán. Intussen verspeelden de socialisten ook nog het voorzitterschap van de eurogroep.

Sassoli, een volgens velen matige voorzitter, ziet daarin evenveel redenen om aan te blijven, hij vecht – deels vanaf het ziekbed - al maanden voor een nieuwe termijn. Eén van zijn argumenten is dat hij door corona nauwelijks een voorzitterschap heeft gehad. ,,Flauwekul”, vindt D66-leider in Europa, Sophie in ’t Veld. ,,Hij had juist onder die omstandigheden meer leiderschap kunnen tonen.” 

Maar ook bij de socialisten beseffen ze dat een oudere witte man tegenover de nog jonge Metsola (42, Malta) niet kansrijk is. ,,Sassoli zelf beseft dat nog niet, maar de kans is groot dat wij ook een vrouw naar voren schuiven”, aldus een S&D-ingewijde. Een andere heeft zelfs al namen: Simona Bonafè (48, Italië), Katarina Barley (53, Duitsland) en Klára Dobrev (49, Hongarije). 

De laatste twee zijn, net als Metsola, nu ook al vicevoorzitter van het EP. En alle drie zijn ze, anders dan Metsola, pro-abortus, wordt er in S&D-kring veelbetekenend aan toegevoegd. Want bij liberalen, Groenen en ultralinks, die straks bepalen of het een christen- dan wel sociaaldemocraat wordt, is dat zeker een puntje.

EVP-fractieleider Weber weet wat er broeit en slaat inmiddels wild om zich heen. Als andere partijen zich niet aan de afspraken houden, waarschuwt hij, brengt dat belangrijke politieke dossiers zoals het klimaat en de digitalisering in gevaar, en zelfs de positie van raadsvoorzitter Michel. ,,Die moet over een paar maanden ook worden herkozen”, aldus Weber, openlijk dreigend dat EVP-leiders die herbenoeming dan wel eens niet zouden kunnen steunen. 

Bij de liberalen lijkt die chantage al te werken. ,,Wij komen in elk geval niet met een eigen kandidaat”, aldus de net gekozen Renew-fractieleider Stéphane Séjourné. Over voorkeuren laat hij zich nu niet uit. ,,Wij kijken eerst naar de inhoud en pas dan naar de poppetjes.” 

De Groenen doen wat ze altijd doen: alle kandidaten in hun fractie uitnodigen en daarna een keus maken; de conservatieve ECR en ultralinkse GUE komen deze week allebei met een eigen kandidaat. Bij ECR wordt de naam van Assita Kanko genoemd, qua emancipatie onklopbaar, want vrouw én zwart.

De keus van de nieuwe EP-voorzitter, zeggen nogal wat parlementsleden, zou democratischer, politiek minder beladen en daarmee ook minder problematisch zijn als de regeringsleiders zich niet overal mee bemoeiden. In ’t Veld: ,,De oerzonde was dat het parlement de macht over de keuze van de commissievoorzitter weggaf. Nu doen de regeringsleiders niet alleen alle politieke benoemingen, maar bepalen zij ook welke partij de EP-voorzitter levert.”  

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: