Frankrijk en Spanje zetten zich schrap voor bosbranden: ‘Het is hier kurkdroog’

Veel mensen in de talloze badplaatsen aan de Costa Blanca richtten hun blik maandag en gisteren naar het binnenland. Daar stak een rookzuil van 4,5 kilometer hoog dreigend af tegen de straalblauwe hemel. De wind dreef de rook en asdeeltjes richting de zee. Maar dreiging voor die drukbevolkte kust was er niet: het was hemelsbreed 70 kilometer verderop, in het woeste binnenland, waar een grote bosbrand was ontstaan.

Het is de eerste grote natuurbrand van dit jaar in de autonome regio Valencia en gevreesd wordt dat het niet de laatste zal zijn. In andere delen van Spanje woedden in maart al de eerste branden, gevolgd door vele andere tijdens de hittegolf van vorige maand. In de eerste zes maanden van dit jaar is al 45.000 hectare in vlammen opgegaan. Kaarten van de Spaanse meteorologische dienst Aemet tonen dat 90 procent van de Spaanse oppervlakte droger is dan normaal.

De temperaturen zijn in Spanje de laatste weken nauwelijks gedaald. En omdat er al maandenlang in veel streken weinig neerslag is gevallen, gelden steeds meer waarschuwingen voor het extreme risico op bosbranden. Gemiddeld woedden er tussen 2010 en 2017 ongeveer 12.000 branden per jaar.

Volgens Tecnifuego, een Spaanse vereniging ter preventie van bosbranden, zorgt de leegloop van het platteland ervoor dat er minder onderhoud aan bossen is, met veel dorre vegetatie als gevolg. Als er niet wordt opgeruimd, fungeert die bij een brand als extra ontsteker. Daarmee groeit ook de vrees voor een nieuw soort bosbranden, 'de zesde generatie' geheten, zoals de extreem verwoestende brand in centraal-Portugal in 2017, waarbij 66 doden vielen.

Het was even schrikken begin deze week in Argelès-sur-Mer, de officieuze 'camping-hoofdstad' van Frankrijk. Om twee uur 's middags zagen de toeristen rook. En al snel sloegen de vlammen om zich heen. De bosbrand aan de Middellandse Zee werd flink aangewakkerd door windstoten van zeventig kilometer per uur. ,,We hebben alle bezoekers geëvacueerd. De brandweer heeft ze op veilige plekken ondergebracht'', aldus de leiding op camping La Dauphine. Het gemeentebestuur stelde twee sportzalen beschikbaar waar de vakantiegangers werden opgevangen en eten en drinken kregen.

Paniek was er niet, maar leuk was het ook niet voor de massaal aanwezige toeristen. Aan het eind van de dag was ruim veertig hectare in de as gelegd, maar was het vuur wel onder controle. Er vielen geen gewonden. In de zomermaanden zoeken zo'n 150.000 mensen de badplaats op.

In Frankrijk lijkt het bosbrandenseizoen weer begonnen. Meestal is een weggegooide peuk genoeg, vaak is het blikseminslag, soms een pyromaan. De Franse overheid startte vorige maand een nieuwe voorlichtingscampagne om branden te voorkomen. Er worden tips gegeven ('niet barbecueën bij het bos') en waarschuwingen ('blijf binnen, een huis biedt de beste bescherming'). ,,Een op de twee bosbranden is het gevolg van onoplettendheid'', waarschuwt de overheid.

Gemiddeld verwoesten branden in Frankrijk per jaar zo'n 24.000 hectare, bijna de helft betreft gebied waar mensen wonen. Het aantal branden in Zuid-Frankrijk neemt wel af, tot verrassing van de autoriteiten, omdat wetenschappers juist waarschuwen voor de risico's van klimaatverandering.