Les uit Oekraïense oorlog: prijsschieten op aanvalshelikopters

Vliegen in het Oekraïense luchtruim is sinds het uitbreken van de oorlog uiterst riskant gebleken. Vraag het de nabestaanden van Russische generaal Botasjov wiens vliegtuig deze week werd neergehaald met een Stingerraket. Het Oekraïense luchtruim is verzadigd van luchtafweergeschut op lange en korte afstand (Manpads) en dat blijkt met name fataal voor de relatief trage aanvalshelikopters. 

In de sociale media circuleren talloze video’s van neergehaalde toestellen. Sinds 24 februari hebben de Russen minstens 42 van dat soort helikopters verloren, de Oekraïners minstens zeven, aldus de gespecialiseerde blog Oryx. Hier worden verliezen geturfd aan de hand van geverifieerde foto’s of video’s die op het slagveld zijn verzameld.

Aanvalshelikopters zijn ontworpen om gepantserde voertuigen en grondtroepen te ondersteunen in een offensief. Ondanks hun zware bewapening zijn de toestellen in deze oorlog uiterst kwetsbaar gebleken. Met name de Russen met hun Mi-24, Mi-28 en Ka-52 hebben te lijden gehad onder moderne Westerse wapens die zijn uitgedeeld aan Oekraïense brigades. ,,Sinds het begin van de Russische invasie heeft de luchtafweer aan beide zijden een duidelijk afschrikkend effect gehad op helikopteroperaties”, aldus de Britse specialist Sash Tusa tegen het Franse persbureau AFP. De toekomst van de helikopter als aanval instrument staat volgens hem dan ook ter discussie, temeer omdat veel klassieke helikoptermissies ook kunnen worden uitgevoerd door veel goedkopere drones.

Vanaf de eerste dag van de oorlog zijn de grenzen van helikopterinzet al getrokken, meent Joseph Henrotin, onderzoeker bij het Institute of Comparative Strategy (ISC). De mislukte aanval van de Russische luchtmobiele brigade op het vliegveld van Hostomel, nabij Kiev, illustreerde dat. Henrotin benadrukt wel dat de manier waarop de Russen daar te werk gingen ook van invloed was. ,,Ze hebben het gewoon erg slecht gedaan. Voordat je een luchtlandingsoperatie uitvoert, moet je ervoor zorgen dat de lucht is opgeklaard en dat de vijandelijke luchtafweerverdediging is uitgeschakeld.”

De discussie over het nut van aanvalshelikopters is niettemin begonnen. Voordat je het einde van helikopters voorspelt, moet je kijken naar het ‘gebruiksconcept’ dat de Russen ervan hebben gemaakt in Oekraïne, vindt Patrick Brethous, militair adviseur van Airbus Helicopters. ,,We hebben veel Russische helikopters overdag zien vliegen, 100 meter boven de grond. Die worden dus neergehaald. Dit is een zeer gevaarlijk gebruik van de helikopter.” 

 Maar drones zijn ook niet alles. ,,Op dit moment hebben ze niet de vuurkracht van een aanvalshelikopter”, aldus Joseph Henrotin. Een Turkse Bayraktar-drone die door de Oekraïners wordt gebruikt, kan 'bijvoorbeeld vier raketten dragen, terwijl de Ka-52 met zijn 12 raketten en manden met raketten wordt beschreven als ‘kanonneerboot van de lucht.

Michael O’Hanlon, expert bij het Brookings Institution in Washington, denkt nog niet dat aanvalshelikopters nu definitief naar het museum kunnen, ,,maar aanvallen op een voorspelbare plaats waar de vijand alert is, werkt meestal niet.”

Bekijk hier onze video’s over de oorlog in Oekraïne: