Paus stuurt Nederlandse onderzoeker naar in misbruikcrisis verkerend bisdom Keulen

De paus heeft een zogenoemd apostolische visitatie gelast in het grootste Duitse bisdom. Zo’n visitatie is het zwaarste onderzoek binnen de Rooms-Katholieke Kerk en vond eerder plaats binnen de Ierse Katholieke Kerk (2010) en onder de zusterkloosters in de Verenigde Staten (2008/2009).    

Het onderzoek in Keulen wordt uitgevoerd door de bisschop van Rotterdam Hans van den Hende en de Zweedse kardinaal Anders Arborelius. Ze moeten zich in juni “ter plaatse een alomvattend beeld vormen van de complexe pastorale situatie in het aartsbisdom Keulen” luidt het in een verklaring van de diplomatieke vertegenwoordiging van het Vaticaan in de Duitse hoofdstad. 

De Keulse Kardinaal Rainer Maria Woelki verwelkomt het onderzoek. ,,Ik heb de Heilige Vader in februari al uitvoerig geïnformeerd over de situatie in ons aartsbisdom en juich het toe dat hij de apostolische visitatie wil gebruiken om zijn eigen beeld te krijgen van het onafhankelijke onderzoek en de gevolgen ervan”. Met dat laatste verwijst de aartsbisschop naar het in maart gepubliceerde rapport van een extern onderzoeksteam. Daaruit bleek dat in het bisdom de afgelopen decennia ruim 300 kinderen seksueel werden misbruikt door ruim 200 mogelijke verdachten. Tientallen hoge kerkfunctionarissen stopten de ontuchtzaken in de doofpot. 

Het rapport pleitte de kardinaal vrij maar beschuldigde een tiental geestelijken van fouten bij de afhandeling van misbruikzaken. Onder hen de huidige aartsbisschop van Hamburg Stefan Heße, die als personeelschef en plaatsvervangend bisschop in Keulen elf  keer zijn plicht verzuimde in de omgang met negen vermeende misbruikers. De Keulse hulpbisschoppen Dominikus Schwaderlapp en Ansgar Puff wordt eveneens plichtsverzuim verweten. Heße bood de paus meteen zijn ontslag aan, Woelki onthief de twee hulpbisschoppen tijdelijk uit hun functie.   

_{Tekst gaat verder onder de foto.}

Kardinaal Woelki lag voor de publicatie van het rapport al onder vuur omdat hij het verslag van een eerste intern onderzoek naar de misbruikzaken niet naar buiten wilde brengen. Dit vanwege ‘gebrekkige’ onderzoeksmethoden. De aartsbisschop ligt nu opnieuw onder vuur vanwege zijn handelwijze bij twee van de in het rapport beschuldigde geestelijken. 

Woelki benoemde een van hen in 2017 tot plaatsvervangend deken van de Sint Margareta parochie in Düsseldorf ondanks beschuldigingen van aanranding. Bij de andere priester, die inmiddels is overleden en in dezelfde parochie werkte, verzuimde Woelki bij zijn aantreden in 2015 een voorlopig kerkelijk onderzoek in te stellen naar beschuldigingen van ernstig seksueel misbruik. De kardinaal meldde het evenmin aan Rome en rechtvaardigde de gang van zaken later door te wijzen op de ‘vergevorderde dementie’ van de voormalige priester waardoor hij niet kon worden ondervraagd.  

Dekens van 14 van de 15 afdelingen in de steden en districten binnen het aartsbisdom verzochten kardinaal Woelki eerder deze week schriftelijk om “persoonlijke consequenties” te trekken uit het misbruikschandaal en de aantijgingen tegen hem. Volgens de afdelingshoofden heeft de vertrouwenscrisis in het aartsbisdom, met honderden katholieken die zich laten uitschrijven, een hoogtepunt bereikt en kan het zo niet verder.

Kardinaal Woelki sprak donderdagavond zo'n twee uur met ruim 40 leden van de Düsseldorfer Sint Margareta parochie. Bij zijn aankomst toonden zo'n 60 parochianen hem letterlijk een rode kaart waarmee ze hun ongenoegen over de gang van zaken uitten.

Tegen Woelki loopt in Rome al een onderzoek naar mogelijk plichtsverzuim. Het volgde op een klacht van de bisschop van Münster, de langstzittende in de kerkprovincie Keulen, bij de Vaticaan-gezant in Berlijn, bevestigde een woordvoerder tegenover de Süddeutsche Zeitung.