De ontdekking in Herculaneum, dat samen met het nabijgelegen Pompeï vernietigd werd na de uitbarsting van de vulkaan Vesuvius bijna 2000 jaar geleden, zou nieuwe inzichten in de geschiedenis van de oude Romeinse stad kunnen bieden, denken experts. 

Herculaneum werd in 79 na Christus overspoeld door een zogenoemde pyroclastische wolk. Dat is een massa van lava, gas, rotsen en as waarvan de temperatuur makkelijk kan oplopen tot boven 700 graden. Tijd om te ontsnappen aan zo’n wolk is er amper. De verwoestende massa bereikt makkelijk een snelheid van meer dan 100 kilometer per uur.

Vooral Pompeï, dat zo’n 100.000 inwoners had, is bekend bij het grote publiek. Maar de geschiedenis van Herculaneum, toen met amper 4000 inwoners, is net zo tragisch. Nadat de stad bedolven raakte onder een twintig meter dikke laag lava werd de oude stad pas in de vroege achttiende eeuw ontdekt bij graafwerken. 

Sinds de jaren negentig zijn archeologen aan de slag in Herculaneum. Dat heeft nu een ‘sensationele vondst‘ opgeleverd, zegt de Italiaanse minister van Cultuur Dario Franceschini. De wetenschappers troffen het skelet aan van een man die wellicht 40 à 45 jaar oud was. Onderzoekers vonden hem vlakbij de zee op het strand van Herculaneum. 

_{Tekst gaat verder onder de foto.}

Toen de Vesuvius uitbarstte, schoot een marinevloot te hulp onder leiding van de oude Romeinse geleerde en commandant Plinius de Oudere. Volgens de geschiedenisboeken stierf hij aan de kust, maar er wordt vermoed dat zijn officieren er wel in slaagden om honderden overlevenden te evacueren. Het is mogelijk dat de gevonden man ook probeerde om tot bij de reddingsboten te geraken. Zijn schedel wijst in de richting van de zee.

Het skelet was bedekt met verkoolde houten overblijfselen, waaronder een balk van een gebouw dat mogelijk zijn schedel heeft verbrijzeld. De botten vertonen een helderrode kleur, wat kan wijzen op vlekken die zijn achtergelaten door het bloed van het slachtoffer. Archeologen vonden ook sporen van weefsel en metalen voorwerpen, waarschijnlijk de overblijfselen van persoonlijke bezittingen die hij bij zich had tijdens zijn vluchtpoging. Het zou kunnen gaan om een tas, werkgereedschap, munten of zelfs wapens. 

,,De laatste momenten hier moeten verschrikkelijk geweest zijn”, zegt Francesco Sirano, directeur van het Parco Archeologico di Ercolano. ,,Het was 1 uur ‘s nachts toen de pyroclastische wolk de stad voor het eerst bereikte, met een temperatuur van 300 tot 400 graden, volgens sommige studies zelfs 500 tot 700 graden. Een withete wolk die naar de zee bewoog aan 100 kilometer per uur, zo compact dat er geen zuurstof was.”

_{Tekst gaat verder onder de foto.}

Een hel op aarde ‘die in enkele minuten het hogere gedeelte van de stad opslokte en mens en dier overspoelde aan zo’n hoge temperatuur dat je letterlijk in rook opging’. Wie de man precies was, is voorlopig nog een vraagteken. Maar één ding is zeker, hij kwam op een van de meest verschrikkelijke manieren om het leven. 

In jaren tachtig en negentig werden nog andere overblijfselen van ongeveer tweehonderd mensen gevonden in en rond Herculaneum, waaronder een schedel die volgens sommigen van Plinium zou zijn. Een van de onderzoekers zegt dat er vandaag nieuwe technieken zijn waardoor ze ‘de mogelijkheid hebben om meer te begrijpen’ over de laatste uren van de inwoners.

Hoewel Herculaneum veel kleiner was dan Pompeï, was het een prachtige stad met schitterende architectuur. Het is gelegen in het zuiden van Italië in een baai van Napels. Rijke Romeinen brachten er dan ook graag hun vrije tijd door. Herculaneum is beter bewaard gebleven dan Pompeï, omdat de lava en as er veel hoger kwamen. Door de dikke meters lava hadden plunderaars nadien niet de kans om aan de haal te gaan met waardevolle schatten. De archeologische vondsten zijn er vaak van ‘rijkere kwaliteit’ dan in Pompeï.