Terrorist Bataclan intimideert slachtoffers bij start megaproces: ‘Ik ben een soldaat van IS’

Salah Abdeslam (31) verscheen in het zwart gekleed en met een zwart gezichtsmasker in de rechtszaal. Tijdens het vaststellen van zijn identiteit en beroep deed hij zijn masker omlaag. ,,Ik gaf mijn baan op om een ​soldaat van de Islamitische Staat te worden.” Hij zei ook dat ‘er geen god is behalve Allah en dat Mohammed zijn boodschapper is.’

Abdeslam is een van de twintig  mannen die verdacht worden van betrokkenheid bij de aanslagen in Parijs op zes restaurants en bars, concertzaal Bataclan en voetbalstadion Stade de France op 13 november 2015. Daarbij kwamen 130 mensen om het leven en vielen ongeveer 350 gewonden. 

Abdeslam is de enige nog levende aanslagpleger. De anderen zouden wapens en valse documenten hebben geleverd of de daders hebben vervoerd of onderdak hebben geboden. In totaal zullen er twintig verdachten worden berecht, maar zes van hen zijn niet aanwezig bij het proces. De aanwezige verdachten werden een voor een naar voren geroepen in een glazen box aan de zijkant van de rechtszaal, omringd door gewapende agenten. 

In de rechtszaal zijn ook veel overlevenden en nabestaanden aanwezig. Zij vonden de verklaring van Abdeslam ‘zeer gewelddadig’, zegt Victor Edou, advocaat van acht overlevenden van Bataclan. ,,Met sommige cliënten gaat het niet zo goed na het horen van een verklaring die ze opvatten als een nieuwe, directe bedreiging.”

Andere overlevenden hechten niet veel waarde aan de opmerkingen van Abdeslam. ,,Er is voor mij meer nodig om geschokt te zijn. Ik ben niet bang”, zegt Thierry Mallet.

Overlevenden en familieleden van de slachtoffers zeiden voorafgaand aan het proces uit te kijken naar de getuigenissen van de verdachten. Dat helpt hen om beter te begrijpen wat er is gebeurd en waarom. ,,Het is belangrijk dat de slachtoffers kunnen getuigen, en de verdachten kunnen vertellen over de pijn”, zegt Philippe Duperron, wiens 30-jarige zoon Thomas werd gedood bij de aanslagen. ,,We wachten ook met spanning af, want we weten dat dit een beproeving is, de pijn, de gebeurtenissen, alles zal weer naar boven komen.”

De slachtoffers kunnen ook vanuit huis de zaak volgen via een beveiligde audioverbinding, met dertig minuten vertraging. Dominique Kielemoes, wier zoon doodbloedde in een van de cafés tijdens de aanslag, zegt tegen persbureau AP dat de getuigenissen van de slachtoffers tijdens de rechtszaak ‘cruciaal’ zullen zijn voor de verwerking van de nabestaanden en van de gehele natie.

,,De moordenaars, deze terroristen, dachten dat ze schoten op een groep, een massa mensen. Maar het was geen massa, het waren individuen die een leven leidden, die liefde gaven, hoop en verwachtingen hadden en daar moeten we over praten in het proces”, zegt ze.

Als de verdachten veroordeeld worden, riskeren de meesten levenslange gevangenisstraf. Vanaf 28 september zullen de overlevenden en nabestaanden verklaringen afleggen. De uitspraak wordt op zijn vroegst pas in mei volgend jaar verwacht.

Maar voor Bataclan-overlevende Gaetan Honore (40) telt dat hij er vanaf het begin bij is. ,,Het was symbolisch belangrijk om hier op de eerste dag te zijn. Ik hoop op de een of andere manier te begrijpen hoe dit kon gebeuren.”

De eerste paar dagen van het proces zullen vooral over de procedures van de zaak gaan, waarbij de rechters vaststellen wie de betrokken partijen zijn en mogelijk een samenvatting van de gebeurtenissen voorlezen. Slachtoffers komen vanaf 28 september aan het woord. Er is een week uitgetrokken voor de getuigenissen rondom het Stade de France. Abdeslam komt naar verwachting rond januari 2022 aan het woord. Het is nog de vraag of hij gebruik zal maken van zijn spreekrecht.

In de aanloop naar het megaproces, dat vandaag begint en naar verwachting negen maanden zal duren, worden meer dan duizend politieagenten ingezet in Parijs. ,,De terroristische dreiging is hoog in Frankrijk, zeker tijdens deze zaak”, zegt de Franse minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin, die heeft opgeroepen tot waakzaamheid.

Wie toestemming heeft om de zaak bij te wonen moet eerst door meerdere controlepunten heen, waarna in een speciaal voor de gelegenheid gebouwde rechtszaal en een aantal andere ruimtes de hoorzittingen worden uitgezonden.

Ook oud-president François Hollande woont de zaak bij. Hij was tijdens de aanslag in 2015 president en noemt het zijn plicht te getuigen in deze zaak, zo liet hij in een interview met RTBF weten: ,,Ik geloof dat het aan mij is om op deze zaken terug te komen, om aan te tonen dat we adequaat hebben gereageerd, maar ook om erop te wijzen dat we niet in staat waren om degenen die ons hebben aangevallen te identificeren.”

De rechtszaak duurt zoals gezegd naar verwachting negen maanden en de uitspraak wordt verwacht op 24 en 25 mei 2022. Er zijn bijna 1800 eisers en meer dan 300 advocaten bij betrokken. Daarmee is het de grootste rechtszaak in de moderne Franse geschiedenis.

Ferry Zandvliet overleefde in 2015 de aanslag in de Bataclan in Parijs en schreef daar een boek over: