Op sociale media krijgt niet alleen de Turkse president ervan langs, maar ook Europees president Charles Michel, die blijkens veelbekeken videobeelden van de bijeenkomst vliegensvlug de ‘Europese’ stoel inpikte en Von der Leyen aan haar lot overliet. De Duitse koos na een verbaasd ‘eeuuhh’ voor een anoniem plekje op een sofa. Het gesprek duurde zo'n 2,5 uur. Of ze overwogen heeft om weg te lopen is onduidelijk, in elk geval koos ze ervoor om te blijven ‘en zo inhoud en diplomatie voorrang te geven op protocol’, aldus haar woordvoerder Eric Mamer vanmiddag in een bijna één uur durend vragenvuur. ,,Ze ging ervan uit dat dit is wat de Europese bevolking van haar verwacht.” 

Volgens Mamer neemt Von der Leyen de kwestie vooral zo hoog op omdat zij als voorzitter de Europese Commissie representeert. Hij benadrukt dat de voorzitters van Raad en Commissie (Michel en VDL) protocollair op gelijke hoogte staan en dus op bijvoorbeeld buitenlandse reizen ook identiek dienen te worden behandeld. Von der Leyen had geen protocolspecialist mee naar Ankara vanwege de coronabeperkingen.

Dat Von der Leyen geen passende plaats kreeg, zit ook haar reisgenoot Michel wel degelijk dwars. De voorzitter van de raad van EU-regeringsleiders verdedigde zich tegen de scherpe kritiek dat hij had moeten ingrijpen. Zijn zwijgen wordt hem door velen aangerekend. Von der Leyens ‘schrijnende situatie’ laat hem niet koud, beweert de Belg op Facebook.

Ze kozen ervoor de ongemakkelijke toestand ‘niet te verergeren met een scène’, maar voorrang te geven aan de kwesties die ze met Erdogan wilden bespreken, klinkt het. Michel betreurt dat de rel ‘het belangrijke en nuttige werk dat we samen in Ankara hebben verricht’ overschaduwt en ‘dat de indruk is ontstaan dat hij onverschillig zou zijn geweest’ over wat Von der Leyen overkwam. Hij verzekert ‘juist trots’ te zijn op het feit dat hij mag samenwerken met vrouwen in de hoogste politieke rangen.

De Belgische Europarlementariër Assita Kanko (N-VA) liet vanochtend op Twitter al weten gechoqueerd te zijn van de beelden. ‘Als voorzitter van de Commissie kreeg Ursula von der Leyen geen stoel aangeboden. Dit breekt mijn hart echt en gaat in tegen alles waar ik voor sta', schrijft ze. ‘Moeten vrouwen aan de haard? En waarom ging Michel zitten? Waarom kon hij niet naar zijn plaats gaan, zich draaien, kijken naar Von der Leyen en solidair zijn? Een statement. Ik kijk uit naar het debat. Niet alleen zij, maar ook de EU werd hier vernederd. I don’t take it.’

Ook de Nederlandse Europarlementariër Sophie in ‘t Veld (D66) vraagt zich af waarom Charles Michel stil bleef. ‘Dit was geen toeval, dit was opzet’, schrijft ze op Twitter over de actie van gastheer Erdogan. ‘Waarom zegt Michel niets?’ Michel en zijn staf willen niet reageren.

_{Lees hieronder verder}

Op foto’s van eerdere ontmoetingen hadden de voorgangers van Michel en Von der Leyen plaatsen aan weerszijden van Erdogan, op gelijke voet. Bij het bezoek dat Von der Leyen en Michel vorig jaar aan Erdogan brachten, zaten ze naast elkaar aan tafel. Het was wel Michel die tegenover de Turkse president zat.

Het voorval is extra pijnlijk omdat Europa ernstige kritiek heeft op het mensenrechtenbeleid van Erdogan, onder meer op zijn intrekking van de zogeheten Istanboel-conventie, die vrouwen (en kinderen) moet beschermen tegen geweld. Europa, zo was gisteren de boodschap, is bereid tot meer samenwerking met Turkije, zowel economisch als op het vlak van terreurbestrijding en klimaatverandering, maar wel op voorwaarde dat Turkije de mensenrechten respecteert. ,,Dat is voor ons ononderhandelbaar”, aldus Von der Leyen onmiddellijk na afloop van het gesprek. In juni gaan de staats- en regeringsleiders de Turkse voortgang op dit vlak, dan wel het gebrek daaraan, evalueren.

De omgang van de gastheer met Von der Leyen heeft ‘haar focus op deze kwestie natuurlijk nog verscherpt’, zegt haar woordvoerder.

Bekijk onze belangrijkste nieuwsvideo's in deze playlist.