De zaak kwam aan het rollen door een publicatie in NRC waarin werd gezegd dat Onderzoeksbureau Nuance door Training & Advies (NTA) moskeeën in onder andere Ede en Veenendaal - undercover - had onderzocht. De gemeenteraad van Veenendaal kwam donderdagavond in een spoeddebat bijeen over het onderzoek naar de islamitische gemeenschap. 

Vragen, heel veel vragen kreeg de burgemeester op zich af. Hoofdthema: is er bij het onderzoek naar de islamitische gemeenschap in Veenendaal in 2017 heimelijk gewerkt? Was het allemaal wel wettig? En hoe zit het met de privacy van de ondervraagden? 

,,Er is veel onrust in de moslimgemeenschap", zei raadslid Hassan Saidi, ook voorzitter van de Marokkaanse Nasser moskee. ,,Mensen zijn boos en bang. Kunnen we de gemeente nog wel vertrouwen?” Er zijn meer raadsleden die twijfelen aan de legitimiteit van het onderzoek door NTA.

Maar volgens de burgemeester is er geen heimelijk onderzoek geweest. En zijn er geen fouten gemaakt, alles was wettelijk. En het onderzoeksbureau NTA dat dat omstreden onderzoek deed in 2017 en 2018, dat  ging volgens de regels. Zegt de burgemeester. 

Maar veel partijen in de raad denken daar heel anders over. Ze kwamen echter niet ver bij de burgemeester die er mee schermde dat het voor zijn tijd was (Kats kwam in 2019 naar Veenendaal). ,,Ik ben er niet bij geweest en ik heb geen aanwijzingen dat het anders was. Ik zou destijds denk ik ook toen onderzoek hebben toegestaan.” 

Kats: ,,Toen ik in 2019 dit rapport las, tijdens mijn inwerkweken, dacht ik, oh, das een mooi handig plaatje over hoe islamitsich Veenendaal eruit ziet.” De burgemeester blijft er echter bij dat hij geen reden heeft om te twijfelen aan wat de NTA hem heeft verteld. Het onderzoek in 2017 is volgens hem geen veiligheidsonderzoek geweest. De opdracht was om islamitisch Veenendaal in kaart te brengen.

Kats zei wel de boosheid te begrijpen. ,,Woorden als geschokt, mes in de rug, dat kan ik me heel goed voorstellen. Wat zou het met mij doen als ik moskeebestuurder ben? Als je denkt een vertrouwensrelatie te hebben? Het is buitengewoon vervelend en verdrietig.” De burgemeester ‘wil heel hard werken aan het herstel van vertrouwen.’ Maar niet onderzoeken wat er is gebeurd. Kats denkt niet dat dat helpt om het vertrouwen weer te herstellen.

Voor het debat riep de gemeenteraad al unaniem op om het rapport en de data daarin te vernietigen. ,,Een charmante oplossing, maar het rapport is formeel niet ons eigendom”, aldus Kats. Maar die vernietiging betekent wel dat een onderzoek dan erg lastig wordt.