Woonden er in de steentijd al boeren in Bennekom?

Het was een dag als alle dagen bij het archeologisch onderzoek op het terrein waar tot voor kort de Vossenvelde Mavo stond, op de hoek van de Robert Kochlaan en de Swammerdamlaan in Bennekom. De graafmachine dichtte de plek waar de archeologen hun laatste vondsten hadden gedaan. Dat gaf hen de gelegenheid om op het kantoor van hun archeologisch bureau RAAP in Zutphen hun 'buit' wat nader te bekijken. ,,Tot die tijd hadden we onze vondsten alleen in zakjes gestopt en er een etiketje op geplakt en was ons eigenlijk niets bijzonders opgevallen", zegt archeoloog bij RAAP Eric Norde. ,,Maar nu waren ze afgespoeld en schoon en zagen we dat er met deze vondsten meer aan de hand was dan we dachten."

De bandkeramische cultuur wordt gezien als een bijzonder tijdvak. Tot dan leefden de mensen van de jacht en het verzamelen van allerlei eetbare planten en plantaardige producten. Maar in die periode begonnen ze voor het eerst  landbouw te bedrijven. ,,De vraag is nu, hoe die voorwerpen in Bennekom terecht zijn gekomen", zegt Norde. ,,Het kan zijn dat de bandkeramische cultuur in Bennekom terecht was gekomen. Dat zou kunnen betekenen dat de toenmalige bewoners van het gebied al veel eerder de landbouw bedreven dan we altijd hebben gedacht. Maar het kan ook dat ze nog steeds jagers en verzamelaars waren en dat ze die voorwerpen elders hebben bemachtigd of dat anderen ze naar Bennekom hebben gebracht."

Lees verder onder de foto.

Het antwoord op deze vragen zal nog moeilijk te vinden zijn, denkt Norde. ,,Voor botten is er apparatuur waarmee je precies kunt bepalen waar degene van wie ze waren, is opgegroeid. Voor aardewerk is dat een stuk moeilijker vast te stellen." Norde weet wel dat Bennekom in de latere steentijd al wel bewoond was. Daar zijn ook archeologische bewijzen voor. ,,We hebben bij deze opgravingen sporen gevonden van gebouwen. Dat waren mogelijk een woonhuis en een soort opslagplaats voor graan." Dat sluit mooi aan bij eerdere opgravingen op de plek van het nabijgelegen oude ziekenhuis. ,,Daar is een prehistorische nederzetting gevonden. Maar die blijkt nu dus veel groter te zijn dan gedacht." Ook zijn er uit die tijd verschillende grafheuvels gevonden.

Aanvullend onderzoek zou mooi zijn volgens Norde. ,,Maar het is natuurlijk nog de vraag of we daar de komende jaren de mogelijkheid voor krijgen. Aan de andere kant hebben we ons werk op dit terrein wel helemaal af kunnen krijgen. We hebben anderhalve week opgravingen kunnen doen." Norde verwacht dat het rapport over de bijzondere archeologische vondsten voor de zomer gereed is.

De opgravingen op het voormalige schoolterrein in Bennekom leverden niet alleen vondsten uit de bandcultuur op. ,,We hebben ook sporen gevonden uit de vroege middeleeuwen (800 tot 1000 na Christus)", zegt Eric Norde. ,,Het gaat hierbij om zogeheten houtskoolmeilers. Dat zijn plaatsen waar op gecontroleerde wijze houtskool werd geproduceerd. Mogelijk houdt die houtskoolproductie verband met de grootschalige ijzerproductie in die tijd op de Veluwe."