Prof. dr. Michiel de Vries: 'Laborijn wordt in rapport onterecht kapotgemaakt'

opinieDOETINCHEM/ GENDRINGEN - Over het functioneren van Laborijn, een fusie-organisatie van sociale diensten van Doetinchem, Oude IJsselstreek, Aalten en de sociale werkvoorziening Wedeo, ontstond vorige week ophef.

Michiel de Vries 20-06-19, 18:33

Lees alles over de werkwijze van Laborijn en het rapport van Berenschot in ons dossier.

Prof. dr. Michiel de Vries is hoogleraar Bestuurskunde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.

Op basis van wat een vernietigend rapport van adviesbureau Berenschot werd genoemd, werd gehakt van de organisatie gemaakt. Enkele citaten: 'Het kan veel beter' en 'Ik had niet verwacht dat het zo erg zo zijn'.

Met als gevolg dat de gemeenten hun samenwerking in deze organisatie heroverwegen. Maar er kunnen veel vraagtekens worden gezet bij de conclusies na het Berenschot-onderzoek.

Uit de registratie van Laborijn blijkt dat zij 2537 cliënten heeft. Jaarlijks dient circa 1 procent een klacht in. Over de afgelopen drie jaar hebben zich 70 mensen gemeld bij de sociale dienst met een klacht (niet te verwarren met bezwaarschriften).

‘Meer klagers dan cliënten zonder problemen’

Maar om daar uit af te leiden dat de helft van het personeel daadwerkelijk ondeskundig is, gaat veel te ver.

In het Berenschot-onderzoek wordt een vragenlijst gebruikt die door minder dan een kwart van alle Laborijn-cliënten is ingevuld. Aan het einde wordt duidelijk dat 25 procent daarvan een klacht heeft ingediend bij Laborijn, verder blijkt dat nog eens een kwart een klacht had wíllen indienen. Er hebben dus veel meer klagers de enquête ingevuld dan cliënten zonder problemen.

Berenschot heeft het over een representatief onderzoek met een gebruikelijke respons. De oververtegenwoordiging van cliënten die een conflict met Laborijn hebben, doet echter ernstig twijfelen aan de juistheid van de negatieve uitkomsten.

Het lijkt erop dat de situatie bij Laborijn veel ernstiger wordt voorgesteld dan die wellicht is.

Met zo'n vertekening in de onderzoeksdeelname krijg je al gauw dat de helft van de ondervraagden ontevreden is en vindt dat het Laborijn-personeel ondeskundig is. Maar om daar uit af te leiden dat de helft van het personeel daadwerkelijk ondeskundig is, gaat veel te ver.

Uiteraard zullen er horken zijn onder het personeel van Laborijn en uiteraard worden er fouten gemaakt in de toekenning van uitkeringen. Elk geval daarvan is er een te veel.

Stuitende vertalingen van de onderzoeksuitkomsten

Prof. dr. Michiel de Vries is hoogleraar Bestuurskunde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. © Erik van 't Hullenaar

Maar om dan te concluderen dat Laborijn minder regelgeleid moet werken en meer aandacht moet hebben voor de menselijke maat gaat ook veel te ver. Bij bijstandsuitkeringen gaat het om publieke middelen en de uitgave daarvan moet aan de regels voldoen. Pas als een strikte toepassing leidt tot een schrijnende uitkomst, wordt de menselijke maat belangrijk.

Alleen in de bijlage zijn positieve uitkomsten zichtbaar. Zoals over het maken en verplaatsen van afspraken. In de enquête staat dat als cliënten een afspraak willen verplaatsen, dat slechts in 12 procent van de gevallen niet kan. Maar eerder is al te lezen: 'Klanten ervaren dat bij het maken van een afspraak geen rekening wordt gehouden met persoonlijke omstandigheden (bijv. bij geboorte of overlijden van een naaste)'.

Zo'n vertaling van onderzoeksuitkomsten is stuitend.

Naar een negatieve uitkomst toegeschreven

Het lijkt er dus op dat in het Berenschot-rapport naar een negatieve uitkomst is toegeschreven. Het werk van organisaties als Laborijn, die het al niet eenvoudig hebben, wordt door onderzoek als dat van Berenschot nog complexer.

De verantwoordelijke partners zouden zich daarvan rekenschap moeten geven in plaats van op basis van een discutabel onderzoek hoog van de toren te blazen.