En daarom bieden ogen op een koeienkont bescherming

De ‘extra ogen’-tactiek kan ook gebruikt worden om vee te beschermen tegen roofdieren. Recent onderzoek laat zien dat het schilderen van oogvlekken op het achterste van vee hen kan beschermen tegen aanvallen van leeuwen en luipaarden.

Het project werd uitgevoerd in Botswana en duurde vier jaar. In het experiment werd vee verdeeld in drie groepen: een met een gewoon, leeg achterste, een met geschilderde kruizen en een met oogvlekken. De resultaten geven aan dat de groep met de oogvlekken minder kans had om gedood te worden door roofdieren dan de andere groepen.

Afbeelding: Radford et al. (2020)

Waarom werkt deze strategie? Een mogelijke verklaring is dat leeuwen en luipaarden graag hun prooi besluipen. Als ze gespot worden, blazen ze misschien de aanval af. Een andere mogelijkheid is dat de oogvlekken en de kruizen, of een ander soort gek teken, verdacht overkomen en op die manier vermijdend gedrag bevorderen.

Dit onderzoek geeft aan dat het oog een opvallend signaal geeft, maar er is ander onderzoek dat direct de anatomische eigenschappen van ogen in primaten heeft bestudeerd. In 1997 stelden Japanse onderzoekers drie eigenschappen vast in de ogen van 88 soorten primaten, waaronder mensen.

De onderzoekers baseerden zich op foto’s en zagen dat menselijke ogen de grootste hoeveelheid blootgesteld oogwit en buitengewoon langwerpige ogen hadden. Mensen hadden ook het meest uitgesproken contrast tussen de kleur van het oogwit en van de huid in vergelijking met andere primaten.

Deze evolutie in mensenogen kan komen door aanpassingen aan onze omgeving. Meer langwerpige ogen staan ons toe beter onze omgeving horizontaal waar te nemen, en het extreem bleke oogwit laat ons goed zien waar we naar kijken. Dat laatste zorgt er weer voor dat we beter kunnen communiceren en samenwerken. Dus, hoewel veel primaten ogen hebben die hun blik verbergen, hebben wij ogen die daar juist nadruk op leggen.

Het is opmerkelijk dat een orgaan met een op het eerste oog vanzelfsprekende functie (zien), eigenlijk verantwoordelijk is voor zo veel meer. In deze blog hebben we gezien dat mensen en andere dieren de ogen gebruiken als communicatiemiddel om zowel positief als negatief gedrag in anderen op te wekken.