Hoe de IQ-score racisme in de hand werkt
Intelligentie is een van de meest onderzochte aspecten van de menselijke cognitie. Het lijkt er echter op dat het IQ – het intelligentiequotiënt – geen goede maat voor intelligentie is. Sterker nog, de manier waarop IQ wordt bepaald en gebruikt werkt racisme in de hand, ook in de wetenschap.
Delen per e-mail
Het intelligentiequotiënt (IQ) is ooit in het leven geroepen om aan de hand van een simpele score te kunnen bepalen wat iemands intelligentie is. Hoewel er geen wetenschappelijke consensus is over wat intelligentie precies is, werden er vrij snel twee soorten intelligentie onderscheiden: vloeiende intelligentie en gekristalliseerde intelligentie.
Vloeiende intelligentie is het vermogen nieuwe problemen op te lossen en gekristalliseerde intelligentie betreft vaardigheden die gebaseerd zijn op kennis. Gekristalliseerde intelligentie groeit naarmate men ouder wordt en neemt vervolgens niet af door ouderdom, terwijl vloeiende intelligentie stabieler is en wel afneemt door ouderdom.
Hoe meet je intelligentie?
Het eerste probleem ontstaat zodra je de IQ-score moet berekenen. Hoe meet je immers intelligentie? Veel bekende IQ-tests (bijv. de WAIS; Wechsler Adult Intelligence Scale) bevatten opdrachten die mensen in westerse landen goed uit kunnen voeren maar mensen uit niet-westerse landen flink benadelen. Denk bijvoorbeeld aan het ordenen van objecten die in niet-westerse culturen verschillend (of helemaal niet) worden gebruikt, of het testen van ‘algemene’ kennis die op sommige plekken irrelevant is. Bovendien, wie bepaalt überhaupt dat iets een teken van intelligentie is?
Het meten van IQ is cultuurafhankelijk
Om die reden zijn er ook zogenaamde ‘cultuurvriendelijke’ IQ-tests ontwikkeld die rekening houden met cultuurverschillen. Een voorbeeld hiervan is om niet objecten te laten ordenen maar in plaats daarvan universele, abstracte figuren als vierkanten, driehoeken, etc. te gebruiken. Maar ook dit kan nog steeds problemen opleveren. Zo zijn er culturen waarin er bijvoorbeeld helemaal geen woord bestaat voor een ‘vierkant’ omdat het in hun maatschappij niet relevant is. Deze verschillen in taal bepalen hoe mensen verbanden tussen objecten waarnemen en beïnvloeden daarmee ook de prestatie op zo’n test. Voor bepaalde stammen zou het bijvoorbeeld veel logischer zijn te vragen naar kennis over de natuur, hoe je dieren traint, of hoe je overleeft in de wildernis; vaardigheden en kennis waar de meeste mensen in de westerse wereld geen weet van hebben. Hoewel intelligentie dus wel een universeel menselijk construct kan zijn, hangt de manier waarop je die intelligentie kan meten samen met de leefomgeving waarin iemand is gevormd.
IQ en racisme
Het gevolg van de cultuuronvriendelijkheid van gangbare IQ-tests is dat bevolkingsgroepen van bepaalde landen onterecht als onintelligent worden weggezet. De IQ-scores worden niet geïnterpreteerd binnen de context van een cultuur of sociaaleconomisch klimaat, waardoor verschillen dan het racistische idee kunnen opwekken dat bepaalde (veelal niet-westerse) bevolkingsgroepen van nature minder intelligent zijn dan andere (e.g., westerse) bevolkingsgroepen. Maar die verschillen in IQ-scores kunnen volledig worden verklaard door westerse aard van de test.
Een IQ-test is daarmee ongeschikt om pure intelligentie te meten onafhankelijk van de cultuur en geschiedenis van het land. Ook groepsverschillen in IQ binnen landen zijn veelal het gevolg van omgevingsfactoren als kansenongelijkheid en verschillen in sociaaleconomische status en onderwijs, en zeggen niks over onderliggende biologie.
Racisme in wetenschappelijk onderzoek
Het probleem zit hem niet alleen in de IQ-score op zich: het huidige gebruik van het IQ creëert ook wetenschappelijk onderzoek dat onterecht brandstof levert voor racistische ideeën. Zo publiceerde een hoog aangeschreven tijdschrift (Psychological Science) in februari 2020 een artikel dat de relatie onderzocht tussen IQ, geweld en religie. Hiervoor gebruikten ze een dataset van nationale IQ-scores waarin sommige landen een gemiddeld IQ-score hadden van 50.
Voor de duidelijkheid: een score van 100 wordt gezien als gemiddeld1 en alles lager dan 80 wordt gekwalificeerd als ‘zwakbegaafd’. Het bleek al gauw dat deze onwaarschijnlijk lage scores het gevolg waren van zeer onrepresentatieve steekproeven binnen de slecht scorende landen. Zo was het gemiddelde IQ van Somalië (67.7) gebaseerd op een groep 8- tot 18-jarige Somalische vluchtelingen in een vluchtelingenkamp in Kenia. Deze dataset had dus nooit gebruikt mogen worden. Na veel kritiek van andere wetenschappers over de racistische implicatie dat bepaalde Afrikaanse bevolkingen zwakbegaafd zijn werd het artikel vorige maand teruggetrokken.
Racisme in het wetenschappelijke apparaat
Maar hoe had het überhaupt kunnen verschijnen? De persoon bij het tijdschrift die verantwoordelijk was voor het publicatieproces van het artikel heeft in een uitgebreide verklaring aangegeven dat hij en zijn team niet doorhadden welke racistische implicaties het artikel had. Daarbij gaf hij toe dat het team exclusief uit witte mensen bestond. Dit is typerend voor de wetenschap, een werkveld dat hoofdzakelijk uit witte mensen bestaat.
Racisme is niet alleen een kwestie is van expliciet gedrag ten opzichte van bepaalde bevolkingsgroepen; ons handelen wordt veelal bepaald door impliciete vooroordelen. Zelfs de ‘neutrale’ en ‘objectieve’ wetenschap ontkomt daar niet aan en heeft een racisme probleem. Willen we racisme ooit uitbannen, dan is dit iets waar we ons bewust van moeten zijn en elkaar op moeten wijzen.
1Het gemiddelde van 100 is gebaseerd op de bevolking van het Verenigd Koninkrijk. Hoe representatief is dat voor de rest van de wereld?
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Eerste thuisduel in 350 (!) dagen eindigt voor Vocasa in een deceptie
NIJMEGEN - De terugkeer van Vocasa in eigen hal eindigde zaterdag in een deceptie. De Nijmeegse volleyballers trokken in de eerste thuiswedstrijd in 350 dagen aan het kortste eind tegen Sliedrecht Sport: 2-3 (25-18, 14-25, 23-25, 25-17, 18-20) -
VIDEO Botsing in Nijmegen: één bestuurder gewond naar het ziekenhuis, de andere aangehouden
NIJMEGEN - Bij een botsing tussen twee auto’s op de kruising IJpenbroekweg-Broekstraat in Nijmegen is zaterdagavond laat één van de bestuurders gewond geraakt. Hij is met onbekend letsel naar het ziekenhuis gebracht. De andere bestuurder is aangehouden. -
PREMIUM
video Drukte in de Hatertse en Overasseltse Vennen: nog snel genieten van de sneeuw, voor het weg is
OVERASSELT – Hoe veranderlijk kan het weer zijn? Zo snel als de sneeuwvlokken zaterdag uit de lucht kwamen vallen, zo snel verdween het witte dek een dag later weer. Volop genieten van de winterpret zat er zondag niet meer in. De Gelderlander nam de proef op de som in de Hatertse en Overasseltse Vennen. -
Virtueel winkelen in vernieuwde Sandwich
NIJMEGEN - Het nieuwe fotobehang in de paskamers komt woensdag, maar dan is de vernieuwde Sandwich-winkel ook nagenoeg af. De verbouwing is klaar, de muren zijn geschilderd, het nieuwe meubilair is binnen en Brenda, Maartje, Helma en Anja kunnen alvast de dozen met kleding uitpakken en deze in de winkel hangen. -
Koelvesten maken het werk op corona-afdeling van het Radboudumc draaglijker
NIJMEGEN - Verpleegkundigen van de corona-afdeling van het Radboudumc worden zo warm van de beschermende kleding die ze moeten dragen, dat ze koelvesten voor topsporters aan hebben om af te koelen. De vesten horen inmiddels bij de standaard werkkleding op de afdeling.
-
PREMIUM
Grotere ruimtes of de klas verdelen: veel scholen moeten improviseren met 1,5 meter-regel
NIJMEGEN/GROESBEEK - Middelbare scholen moeten improviseren nu eindexamenleerlingen 1,5 meter afstand tot elkaar moeten houden. Veelgebruikte oplossingen: grotere ruimtes of een klas verdelen over twee of drie lokalen. -
PREMIUM
Fietspad in Nijmegen gaat dwars door oud bosje: ‘Kan het echt niet anders, gaan we over tot kap’
NIJMEGEN - Een rechtstreekse fietsverbinding van Heseveld naar de Hazenkamp. De gemeente Nijmegen laat onderzoeken of dat kan zonder te veel schade aan te richten. De doortrekking loopt dwars door een oud bosje. Hoe dan ook wordt de ecologische waarde van het terrein minder, oordelen boomspecialisten. -
PREMIUM
Drie gevallen Britse coronavariant in onze regio, nog onderzoek bij verpleeghuizen: ‘Coronavirus is zeer succesvol evolutionair beestje’
NIJMEGEN - De zeer besmettelijke Brits variant van het coronavirus waar danig voor gevreesd wordt, duikt nog slechts spaarzaam op in de regio. Totnutoe zijn er niet meer dan drie gevallen bekend.
In samenwerking met indebuurt Nijmegen