Op de vuist voor Trump: waarom onze manier van denken polarisatie in de hand werkt

Veel factoren dragen bij aan polarisatie, maar hier focus ik op het individu: Waarom houden mensen vast aan rigide, radicale overtuigingen die bijdragen aan polarisatie? In een recent artikel suggereren Max Rollwage en collega’s dat we dieper moeten kijken dan naar wat iemand denkt. We moeten focussen op hoe iemand denkt.

Volgens deze benadering moeten we meer leren over de basispatronen in het denken die zorgen voor radicale overtuigingen. Deze patronen zijn algemeen, wat betekent dat ze niet specifiek bij een politieke positie horen, maar bij hoe mensen in het algemeen informatie verwerken. 

Twee voorbeelden van deze algemene denkpatronen zijn de concepten van metacognitie en cognitieve flexibiliteit:

Metacognitie betekent eigenlijk denken over denken – de mogelijkheid om te reflecteren op je eigen gedachtes. Als we goed kunnen nadenken over onze eigen beslissingen, kunnen we leren van onze fouten en aanpassen wat we fout hebben.

Omdat mensen met radicale overtuigingen vaak weerstand bieden tegen het aanpassen van hun opvattingen, zelfs als ze geconfronteerd worden met informatie die er niet bij past, keken onderzoekers of metacognitie gerelateerd kon worden aan radicale overtuigingen. Deelnemers moesten een simpel (niet-politiek) taakje uitvoeren waarin ze het aantal stippen op een scherm moesten noemen en hoe zeker ze waren van deze beslissing.

Wat bleek? Mensen met radicale overtuigingen waren slechter in het beoordelen van de juistheid van hun eigen beslissing. Ook waren ze minder bereid om nog eens na te denken over hun oordeel, nadat ze meer informatie hadden gekregen. 

In een andere studie waren deelnemers met dogmatische opvattingen, waaronder extreem linkse en extreem rechtse mensen, minder bereid om meer informatie op te zoeken om hun accuraatheid bij een simpel taakje te verbeteren.

Cognitieve flexibiliteit is ons vermogen om out of the box te denken en onze opvatting aan te passen als er iets verandert. Onderzoekers bestudeerden hoe cognitieve inflexibiliteit bijdroeg aan hoe mensen er rigide, nationalistische overtuigingen over Brexit op nahielden. Ze vonden dat mensen die minder cognitief flexibel waren, tijdens een niet-politieke taak hoog scoorden op autoritaire en nationalistische eigenschappen. Deze groep gaf ook aan de Brexit waarschijnlijk te steunen.

Deze twee voorbeelden laten zien hoe algemene cognitieve processen een rol kunnen spelen in radicale overtuigingen. Het is echter belangrijk om op te merken dat deze tak van onderzoek zich nog in een vroeg stadium bevindt. Meer onderzoek is nodig om te zien of deze patronen ook bijdragen aan het ontwikkelen van radicale overtuigingen.

Als we begrijpen hoe gedachtenprocessen leiden tot gepolariseerde beelden, kunnen we leren dit te herkennen en manieren vinden om er iets aan te doen. Als we bijvoorbeeld bewijs hebben dat metacognitie fouten of cognitieve inflexibiliteit hieraan bijdragen, kunnen we deze vaardigheden verbeteren. Een studie heeft al veelbelovende resultaten laten zien voor het verbeteren van metacognitieve vaardigheden.

Dit soort onderzoek kan helpen de vorming van rigide of dogmatische overtuigingen te begrijpen, omdat het niet focust op een bepaalde groep. Naast het werken aan bredere sociale, educatieve en mediasystemen, is het begrijpen van radicale overtuigingen een belangrijk puzzelstukje om polarisatie te bestrijden en mensen bij elkaar te brengen.