Canadezen arriveren op 24 november 1944 in Nijmegen. © Bibliothèque et Archives Canada

‘Onze huizen en ramen dreunen en rammelen’

Ooggetuige van de oorlogRadio Herrijzend Nederland vertelt over de verschrikkingen in het bezette gedeelte van Nederland. De Canadezen nemen de stad over. Op de wegen is druk militair verkeer. De granaatinslagen blijven de Nijmegenaren angst aanjagen.

Joost Rosendaal 19-11-19, 12:12

De Nijmeegse historicus Joost Rosendaal bestudeerde tientallen dagboeken van gewone Nijmegenaren die zij bijhielden in de periode dat Nijmegen frontstad was (september ’44 - mei ’45). In een wekelijkse serie (tussen 16 en 22 september dagelijks) herbeleven we deze dramatische oorlogsmaanden, precies 75 jaar later. Lees hier de andere verhalen.

20 november

Fine Oostendorp-Eppink (38) zit met haar gezin in de kelder van Berg en Dalseweg 109, het huis van Wilod Versprille, de baas van haar man, die naar Tilburg is vertrokken:
‘Wat de dag betreft, die verliep tamelijk rustig, en daarmee zijn we alweer blij. De avond verliep zo gezellig. Twee Engelsen of Canadezen kwamen op bezoek en we troffen ’t: ze brachten een beetje thee, wat suiker, twee bussen met van alles en wat sigaretten. Ge begrijp dat de heren in hun nopjes waren.

‘Om 10 uur ging ’t er geweldig op met granaten. We hebben tot ongeveer 12 uur opgezeten. We gingen naar bed, maar hadden een zeer onrustige nacht. Granaat op granaat, en ze sloegen allemaal zo dichtbij in. Wij zaten hier zeer, zeer veilig. Maar dat lawaai rondom maakt je zenuwachtig. tot 5 uur bleef het aanhoudend aan de gang.’

Tjalling Risselada (60) aan de Archipelstraat:
‘Om kwart voor 11, ik stond me juist op onze slaapkamer in te zepen om me te scheren, hoorde ik opeens iets suizen en vlak daar bovenop een klap. Uitkijkende zag ik richting St. Anna de bekende zwarte rook- en stofzuil opstijgen en schatte dat die bom misschien op of bij het Quickterrein kon zijn neergekomen. Later op de middag hoorden we dat hij precies voor de garage van Van Halst was gevallen, die daar net bezig was. De helft van zijn huis was weg, hij raakte erg verminkt en overleed. Vinden jullie dat niet vreselijk, voor zijn ouders, maar vooral voor de kinderen?

‘In de afgelopen week zijn er twee zware kanonnen van 15 cm opgesteld aan de Archipelstraat. Die kanonnen zijn netjes ingegraven en gecamoufleerd, maar het aardige is dat je als voorbijganger alles heel rustig kunt bekijken en volgen. Zo zag je de granaten van 100 pond keurig opgepoetst worden en, precies als bij een diner de lege flessen, op rijen worden opgesteld, voor gebruik gereed!

‘Die granaten kunnen 25 km ver worden weggeschoten. Ze gaan rakelings over de huizen van de Borneostraat, prettig voor die bewoners. Er zijn al eens salvo’s mee afgevuurd; ik hoef je niet te vertellen dat dan onze huizen en ramen dreunen en rammelen. En zo staat er een geweldig aantal om en bij de stad.

21 november

Ds. Jan Adam Selms (63):
‘De nacht is een verschrikking geweest. Juist om 10 uur, toen wij naar bed gingen, viel een granaat. Het bombardement is tot 5 uur doorgegaan. Iemand heeft ze geteld: 107 granaten zijn die nacht donderend neergekomen en hebben vooral enorme schade aangebracht in onze buurt. Ons huis is gespaard gebleven, maar het was bijna ondragelijk om die telkens terugkerende slagen aan te horen. Zo wordt Nijmegen meer en meer een ruïne en nog is het einde niet daar. Die nacht bedachten wij ons ook, dat ons kleindochtertje Isabella een jaar oud werd. Hoe zou zij het maken, en hoe zou het gaan met haar vader en moeder?’