‘Honderden miljoenen’ schade door Chinese spionnen bij ASML

Dat blijkt uit onderzoek van Het Financieele Dagblad.

Het zou met een schade van enkele honderden miljoenen euro’s voor zover bekend de grootste spionage ooit zijn bij een Nederlands bedrijf. De Chinese spionnen hebben als ASML-medewerkers jarenlang toegang gehad tot de interne netwerken in de vestiging in het Amerikaanse San Jose en stalen daar broncodes, software, prijsstrategieën en geheime gebruikershandleidingen.

De diefstal gebeurde onder regie van de in 2014 opgerichte ASML-concurrent XTAL. Het bedrijf wist de gestolen kennis in razend tempo te verwerken en kaapte een jaar later al grote klanten weg bij ASML, waaronder elektronicagigant Samsung. Een rechter in Californië veroordeelde XTAL eind 2018 tot een schadevergoeding van 223 miljoen dollar, zo blijkt uit een vonnis dat tot nog toe onopgemerkt bleef, behalve op enkele juridische blogs.

Hoewel de chipmachinemaker geen harde bewijzen heeft gevonden voor betrokkenheid van de Chinese staat bij XTAL, dat inmiddels faillissement aan heeft gevraagd, heeft XTAL’s Chinese moederbedrijf Dongfang Jingyuan dat wel. Uit vertrouwelijke stukken die Het Financieele Dagblad in handen heeft, blijkt dat het moederbedrijf staatssteun ontvangt om de Chinese positie op de chipmarkt te verstevigen op terreinen waar ASML wereldleider is.

ASML benadrukt dat de diefstal van gevoelige gegevens heeft plaatsgevonden bij ‘een klein onderdeel van ons bedrijf in Silicon Valley’ waar software-programma’s voor machineoptimalisatie ontwikkeld worden. ,,Er ligt geen blauwdruk op straat waar je een lithografiemachine mee kunt bouwen’’, zegt woordvoerster Monique Mols.

,,Dat gezegd hebbende, we waren slachtoffer van bedrijfsspionage en dat nemen we hoog op. De daders hebben grote files meegenomen op geheugendragers. Dat kunnen we nooit helemaal voorkomen, maar we hebben al actie ondernomen om het veel moeilijker te maken. Bedrijfsinformatie is gesegmenteerd. Medewerkers kunnen niet overal bij.’’

Het bedrijf houdt vertrouwen in het zakendoen met China, helemaal nu er gesprekken zijn tussen de EU en China om bedrijfsgeheimen beter te respecteren. Mols: ,,Dit was een rotte appel. We zijn echt niet de enige in onze industrie die erop vertrouwen dat we zaken kunnen doen in China, mits we onze kennis goed afschermen. Onze klanten uit de VS, Korea en Taiwan hebben zelfs fabrieken in China. Zij slagen er ook in om succesvol zaken te doen en hun bedrijfsgeheimen te beschermen.’’

Eerder dit jaar waarschuwde de AIVD al voor economische spionage vanuit China. De Chinezen zouden in Nederland vooral toeslaan bij IT-dienstverleners en organisaties die actief zijn in de ruimte- en luchtvaart. ,,We houden het scherp in de gaten en waarschuwen bedrijven als er sprake is van spionage door de Chinezen’’, zei de inlichtingendienst toen tegen deze site.

In de Kamer wordt bezorgd gereageerd. Partijen roepen het kabinet vooral op Nederlandse bedrijven beter te beschermen tegen Chinese industriële spionage. ,,Opnieuw bewijs dat Chinezen op wederrechtelijke wijze Nederlandse bedrijfsgeheimen gestolen hebben, ditmaal bij ASML. Ik heb daarom net een debatverzoek ingediend. Minister Wiebes moet zorgen voor een meer pro-actieve aanpak!’’, aldus GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee op Twitter. 

Volgens Joba van den Berg van regeringspartij CDA is het verhaal ‘weer bewijs dat onze vitale sectoren en dus ook 5G beschermd moeten worden’. Sjoerd Sjoerdsma van coalitiepartner D66 meent dat de Europese Unie in de Wereldhandelsorganisatie (WTO) harder moet optreden tegen de Chinese spionage.

De VVD kwam onlangs al met een rapport waarin wordt aangedrongen op een ‘stevig’ China-beleid. ,,Als we niet opletten, worden we leeggeroofd. China heeft geen enkel respect voor het intellectueel eigendom van westerse hightechbedrijven en maakt zich schuldig aan staatsgeleide diefstal’’, stelt VVD’er Wybren van Haga.

Minister Blok (Buitenlandse Zaken) benadrukt dat bedrijven hun databeveiliging heel serieus moeten nemen. ,,Het is niet nieuw dat we geconfronteerd worden met bedrijfsspionage van de kant van China’', aldus de bewindsman. ,,Dit is de wereld waarin we leven. Hij vindt het ‘heel zorgelijk’ dat nu een groot en gerenommeerd technologiebedrijf als ASML is getroffen. ,,Het feit dat zo’n bedrijf slachtoffer kan zijn, geeft aan dat iedere organisatie dat kan zijn.’' Het kabinet waarschuwt daar volgens hem al jaren voor.