Prijzen stijgen, vertrouwen daalt: gaan we er wel op vooruit in 2019?

De eerste klachten kwamen een paar weken geleden, toen de loonstrookjes van januari binnen waren. En dat gevoel werd zaterdag versterkt door nieuwe cijfers van het CBS over de energierekening. Een gemiddeld huishouden betaalt in 2019 liefst 334 euro meer aan energie dan in 2018. Bijna drie tientjes per maand dus: voor veel mensen is dat gewoon heel veel geld.

Dat het niet alleen maar een gevoel is, blijkt uit andere CBS-cijfers over januari. In die periode stegen de consumentenprijzen (plus 2,2 procent) harder dan het gemiddelde cao-loon (plus 2 procent). Dat wil nog niet meteen alles zeggen, zegt Van Mulligen. Veranderingen in toeslagen en belastingheffing zijn bijvoorbeeld niet meegenomen. ,,Maar de loonontwikkeling is in januari minder positief dan in december. Dat was niet helemaal de verwachting.”

Al deze cijfers werpen de vraag op of die jubelvoorspellingen over 2019, waar we de afgelopen maanden toch een beetje mee zijn doodgegooid, dan wel kloppen. Hebben de rekenaars van het Centraal Plan Bureau (CPB) en NIBUD bijvoorbeeld rekening gehouden met een dermate forse stijging van de energieprijzen?

Een woordvoerder van het CPB zegt dat de ontwikkeling van de energieprijzen vooraf niet afzonderlijk wordt voorspeld. ,,In onze koopkrachtraming is energie onderdeel van de inflatieraming, het geheel aan prijsstijgingen over alle onderdelen. Voor 2019 zijn wij uitgegaan van een relatief forse prijsstijging van 2,4 procent. Wel wordt rekening gehouden met de effecten van beleid, zoals de verhoging van de energiebelasting en verhoging van de btw.”

Momenteel is het CPB bezig met een raming die begin maart verschijnt. Het is volgens de woordvoerder nog te vroeg om te zeggen of de koopkrachtvoorspellingen over 2019 naar beneden moeten worden bijgesteld.

Voor 2019 werd een gemiddelde koopkrachtstijging van 1,6 procent voorspeld. De positieve effecten komen vooral van loonstijgingen en van een aanpassing van het belastingstelsel. Bij het bekendmaken van de ramingen stelde het CPB al wel dat de mensen met een kleine portemonnee er het minst op vooruit zouden gaan. 

Ook worden zij het hardst geraakt door de stijging van de energieprijzen. Wanneer die prijzen nog harder stijgen dan verwacht, is de pijn bij deze groep dus het grootst.