Vakbeweging test EU-criteria platforms: ‘Uber en Deliveroo zijn absoluut werkgevers’

,,Als het lijkt op een eend, zwemt als een eend en kwaakt als een eend, dan is de kans groot dat het gaat om een eend”, aldus confederaal secretaris Ludo Voet van de Europese vakbondskoepel Etuc. Zijn studiedienst liet zelf de criteria die de EU wil gaan hanteren los op de vijf grootste platforms, en alle vijf rolden ze er zonder een spoor van twijfel als ‘werkgever’ uit. Voet: ,,De platforms zullen er alles aan doen om de testen te manipuleren en hun op uitbuiting gebaseerde businessmodel overeind te houden, maar ons onderzoek wijst uit dat ze overduidelijk werkgever zijn. Het beste wat ze nu kunnen doen is met ons onderhandelen over fatsoenlijke lonen en arbeidsvoorwaarden.”

De vakbondskoepel, die 45 miljoen werknemers uit 39 Europese landen representeert, was eind vorig jaar blij dat ook de Europese Commissie oordeelde dat flexwerkers in principe werknemer zijn en dus dezelfde rechten hebben als andere werknemers: een fatsoenlijk (minimum)loon, een pensioen en doorbetaling bij ziekte en arbeidsongeschiktheid. Brussel wil met die voorstellen bereiken dat werknemers niet constant zelf naar de rechter moeten lopen om hun elementaire rechten af te dwingen.

Maar veel minder gelukkig was Etuc met de Brusselse criteria om vast te stellen óf een platform al dan niet werkgever is. Wie eenzijdig de hoogte van het loon bepaalt (1), de inhoud van het werk (2), wie al dan niet digitaal de uitvoering daarvan controleert (3), eenzijdig de werktijden bepaalt en de weigering van taken sanctioneert (4) en een uitvoerder beperkt in zijn mogelijkheden om voor anderen te werken (5) is in de ogen van Brussel werkgever. Sterker: wie aan twee van die vijf criteria voldoet is dat al.

In het onderzoek van Etuc scoort Deliveroo een vijf op vijf, Uber – dat kennelijk zijn chauffeurs nog wel toestaat om voor anderen te werken – een vier op vijf. De andere onderzochte platforms zijn wellicht in Nederland iets minder bekend, maar ook Amazon Mechanical Turk (bedrijfsonderdeel van Amazon, gericht op online werk), Glovo (een in Barcelona begonnen koeriersdienst) en Cuideo (thuiszorg) voldoen aan minimaal vier van de vijf voorwaarden. Voet: ,,Zij zullen dus niet kunnen doorgaan alsof er niks aan de hand is.”

Wat hem er niet van weerhoudt kritisch te blijven over de criteria, die – zo vreest de vakbeweging – door de platforms zouden kunnen worden gebruikt als vluchtroute om alsnog aan hun werkgeversstatus te ontsnappen. Voet besluit dan ook met een dringende oproep aan zowel het Europese Parlement als de lidstaten, die de komende maanden samen de Commissievoorstellen in wetgeving gaan omzetten: ,,Sluit alle vluchtwegen af en sluit uit dat de platforms werknemers en bedrijven die wél volgens het boekje werken kunnen blijven belazeren.”