Die vragen stelt architect Floris Alkemade in zijn vorig jaar verschenen essay ‘De toekomst van Nederland - de kunst van richting te veranderen’. Hij schetst daarin ook mogelijke richtingen en dat doet hij eveneens in ‘Labyrinth’, de grote installatie die hij op uitnodiging van de DDW heeft gemaakt in het Klokgebouw op Strijp-S.

Het is maar goed dat Alkemade een optimist is, anders was het hel en verdoemenis in het bijna serene doolhof. Hij ziet kunst en cultuur als belangrijke instrumenten om te kunnen veranderen. Omdat kunstenaars als geen ander in staat zijn om zaken radicaal anders te benaderen en niet bang zijn om op hun bek te gaan.

Ook ‘gewoon’ toegeven aan je instincten kan helpen. Alkemade geeft daarbij het voorbeeld van de Hadza in Tanzania, een van de laatste jager-verzamelaarsstammen. In een experiment werd een aantal van hen in een onbekend terrein geplaatst en - uitgerust met gps-trackers - konden de wetenschappers hun bewegingspatroon om voedsel te zoeken volgen. Dat leverde ogenschijnlijk chaotische routes op, maar die instinctmatig gelopen routes blijken een overlevingsmechanisme, die prima blijkt te functioneren. ‘Labyrinth’ zet aan tot nadenken, op een positieve, indringende manier.

Een hal verderop doen net-afgestudeerden van de tien kunstacademies in Nederland dat ook. Ofschoon, Julien Theunissen, van de Academie Maastricht, is bepaald somber. Hij heeft op de lage sokkel van zijn school simpelweg een reeks dozen geplaatst. Met daarop de tekst: ‘Nothing - will save the world’. Dit presenteren op de DDW getuigt van lef, zowel van de designer als de school. En ja, als je als designer niet wilt meedoen aan overproductie, dan zit er inderdaad weinig meer op dan niets te produceren, niets te maken.

Nadenken over duurzaamheid, al helemaal op het gebied van plastic, dan doet Leonne Cuppen van Yksi Expo al jaren. In het thuishonk aan de Torenallee, is ook nu een keur aan projecten te zien, die stuk voor stuk met dat vermaledijde, maar o zo handige materiaal te maken hebben. ‘Rethinking Plastic’ gaat over gerecycled plastic, bioplastic maar ook over garens gemaakt van algen en plantaardige verf. Maar ook over sieraden van plastic. Met als uitgangspunt dat die net zo duur zouden moeten zijn als een sieraad van goud met diamantjes erop. Dan krijg je dus een zeer fraaie, plastic armband, wat zo’n 10.000 euro moet kosten. Omdenken. Slim.

Een paar panden verderop is NOoF geland; de New Order of Fashion. Voorheen altijd goed voor knetterende mode-presentaties, wordt die expo van vijftien talenten nu gecombineerd met de werkplaatsen. Want NOoF is een platform waar keihard wordt gewerkt aan een circulaire mode-oplossingen. Niet theoretisch, maar heel praktisch en ja - je mag zelf ook aan de bak om van oude meuk weer prachtige nieuwe kleding te maken.

Een van de openbaringen deze DDW: de hal in het Microlab. Die is zo ruim dat je er naast de Dutch Design Awards ook makkelijk nog zo’n twintig andere installaties en projecten in kwijt kunt - en dan ook nog eens goed gepresenteerd. Diepe indruk maakt de installatie ‘Sharing Elements’ van Christien Meindertsma, in samenwerking met Joel Gethin en Reza Ali. Uit welke elementen bestaat ons lichaam eigenlijk? En hoe zijn we fysiek verbonden met de wereld. En was dat voor mijn oma anders dan voor mij? De interactieve installatie schetst fraai een antwoord.