Vreemde vogels en een mysterieuze muurtekst in Stratum

De conceptueel kunstenaar, geboren in 1930, overleed in 1991, niet heel lang na de plaatsing van de tekst. Koetsier werd tot de internationale ‘neo-dadaïstische’ Fluxus-beweging gerekend, naast Nederlandse collega’s als Willem de Ridder en Wim T. Schippers. 

De Eindhovense kunstenaar Domien Coppelmans bracht op meer plekken in de stad ‘tekstsculpturen’ aan, ook van Hans Koetsier, zoals op de binnenplaats van de oude Krabbedans op Stratumseind. Koetsier was daar destijds zelf bij betrokken, herinnert Coppelmans zich. ,,Je gaat niet zomaar aan de haal met werk van iemand anders natuurlijk. Koetsier koos de tekst.” 

Architect Bert Staal deed destijds met Harry de Beer de verbouwing van het gebouw. Hij kan zich niet heel veel herinneren over de totstandkoming van de tekst. ,,Maar de betekenis is natuurlijk heel mooi afgestemd op datgene wat in en buiten het toen pas geopende Plaza Futura Theater moest gebeuren. Een poëtische oproep voor de ontregeling van de doordeweekse oogklepmaatschappij... heerlijk!”

De geschiedenis van de Plaza gaat terug naar december 1950: een nieuwe bioscoop in Eindhoven opent aan de Leenderweg haar deuren. Op de plek waar tijdens de oorlog het Rijksbureau Voedselvoorziening was gevestigd, dat in september 1944 werd verwoest bij een bombardement. 

In de jaren zeventig nemen de bezoekersaantallen zo af dat wordt overgeschakeld op erotische films. Ook hiervoor loopt de animo terug: eind 1988 wordt de laatste film gedraaid. 

Het Duw-theater in de Stuiverstraat en het filmhuis van de Krabbedans op Stratumseind bundelen hun krachten en op 31 december 1990 gaan zij aan de Leenderweg samen verder onder de naam Plaza Futura, het eerste theater/filmhuis van Nederland. Later trekt de Plaza naar het Natlab. Het Pand aan de Leenderweg wordt theater Pand P.

Anno 2021 heeft het Plazaplein geen seksbioscoop meer, en ook de stripclub sloot haar deuren, maar het plein heeft nog steeds iets ‘shabbies’, met z’n wat schimmige uitgaansetablissementen en eettentjes. Reeds in 1994 deden Bert Staal en zijn partner Matty Christensen (buro Staal/Christensen) een poging het plein op te pimpen.

Hun inspanningen van destijds trekken nog steeds de aandacht, zoals de acht meter hoge telefoonpalen met bedrading die een ‘stadspoort’ vormen over de Leenderweg. De zwarte kunststof brokken aan de bespanning verbeelden raven, een knipoog naar de Hitchcock-film The Birds (1963), en ook een verwijzing naar de vele ‘vreemde vogels’ die neerstrijken op het Plazaplein. In de brokken is ook een bolhoedje herkenbaar, dat van Hitchcock. 

Ook de negen grote zwerfkeien – afkomstig uit het Maasdal – zijn onderdeel van de herinrichting van Staal/Christensen. Staal herinnert zich de onthulling nog, in augustus 1994: ,,We traden op met ons variëté-circus Lek-Me-Vesje, met als podium een DAF-vrachtwagen. De spreekstalmeester en het circusorkest zaten in de open laadbak.” 

En nee, uit de open laadbak van die vrachtauto kwam geen dansend spook tevoorschijn. Wel Bertus Bukkem, destijds een alter ego van Bert Staal, met een ludieke goudviskom-act.