Zodra de vierde verjaardag van een kind in zicht komt, kunnen sommige ouders het ineens benauwd krijgen. Wordt hun kind wel ‘op tijd’ zindelijk voor de basisschool? Net zoals er ook kinderen zijn die vroeger of later dan het gemiddelde gaan lopen of praten, gaat dat ook op voor zindelijk worden.

Wel kunnen we stellen dat kinderen onder de leeftijd van een jaar nog niet in staat zijn om zindelijk te worden. Op deze leeftijd hebben ze simpelweg nog geen controle over hun blaas en de omliggende spieren, en ook zullen ze je aanmoedigingen simpelweg nog niet begrijpen, hoe enthousiast je die ook brengt.

Dat zegt Anka Nieuwhof, urotherapeut (,,een soort plasexpert’’) van het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ). ,,Je kunt een kind wel redelijk snel conditioneren om aan te geven wanneer het naar de wc moet, maar echt zindelijk worden kunnen kinderen pas vanaf achttien maanden. Dan zijn alle zenuwen volgroeid en krijgen ze controle over hun sluitspieren, zodat ze wel voelen dat ze naar de wc moeten, maar ze het actief nog even uit kunnen stellen.”

De meeste kinderen worden echt zindelijk tussen de leeftijd van 3 en 4 jaar. Als ze 5 jaar zijn, slapen de meesten ook door zonder ongelukjes. Als ouder zul je ongetwijfeld al eerder patronen rondom het plassen en poepen van je kind bespeuren. Zo trekken veel kinderen zich terug op een rustig plekje, of ze proberen zelf hun volle luier uit te trekken omdat die niet lekker meer zit.

De Amerikaanse uroloog Steve J. Hodges schreef het boek ‘No Accidents’, waarin hij bezorgde ouders tips geeft over zindelijkheidstraining. Introduceer een ‘eigen toiletje’ in de vorm van een potje, aldus Hodges, en zet op een rustig plekje of eventueel naast het toilet: kinderen imiteren graag hun ouders.
Zorg ervoor dat de associatie met op het potje zitten fijn is, door het te combineren met iets leuks. Leg wat leuke (voel)boekjes naast het potje, of lees zelf een verhaaltje voor. Begin hiermee op de momenten dat de kans het grootst is dat je kind ook daadwerkelijk iets moet doen, zoals na het slapen of eten. Moedig je kind op een positieve manier aan en beloon eventueel met iets kleins als het goed gaat, maar belangrijker: Laat negatieve opmerkingen achterwege, commentaar als ‘jij mag nog niet naar school als je niet op een potje plast’ heeft juist een negatief effect op het zindelijk worden.

Luiers zijn er niet alleen om te voorkomen dat je huis een rommel wordt, ze fungeren als een soort ‘zijwieltjes’ voor het lichaam van je kind, zegt de uroloog. ,,Hoewel het instinct lijkt, is plassen en poepen eigenlijk iets dat een baby moet leren. Daarom zie je je baby misschien kreunen na een maaltijd: ontspannen en ‘de boel loslaten’, vereist oefening. Luiers helpen hierbij. Door een baby te vroeg uit de luier te halen, kan hij of zij een abnormaal vermogen ontwikkelen om urine of ontlasting vast te houden, wat kan leiden tot urineweginfecties, nierproblemen en verstopping.”

Diverse urologen raden aan om te beginnen met zindelijkheidstraining rond de leeftijd van drie jaar, wanneer het cognitieve niveau van een kind genoeg is ontwikkeld om uit te kunnen leggen waarvoor je een toilet gebruikt.

Wees erop voorbereid dat er altijd wat ongelukjes kunnen gebeuren, zelfs wanneer je kind er helemaal klaar voor lijkt om de luiers vaarwel te zeggen. Werk dan samen aan de oplossing: haal een sopje en leg het speelgoed samen even aan de kant. Zo oefen je geen negatieve druk uit, maar leer je je kind wel dat broekplassen consequenties heeft.

Bekijk al onze video's van de redactie AD Wonen in deze playlist.