Beeldbellen met je psycholoog: 'Iemand werd heel rustig toen de hond op schoot kwam zitten’

Ruim 75.000 Nederlanders wachten op geestelijke gezondheidszorg, blijkt uit cijfers van de Nederlandse Zorgautoriteit. Voor ruim 27.000 mensen is deze wachttijd te lang. Zorgaanbieders en -verzekeraars hebben namelijk een maximale tijdsduur afgesproken, ook wel de Treeknorm genoemd, en die wordt in veel gevallen overschreden.

Beeldbellen met een psycholoog wordt als een oplossing gezien voor veel wachtenden. Op het moment dat iemand een doorverwijzing krijgt van de huisarts, kan diegene dezelfde dag nog een psycholoog te spreken krijgen. Dat belooft digitale zorgverlener Mindler in ieder geval. ,,Het is inderdaad zo simpel als het klinkt”, zegt Timo Spijkers van Mindler. ,,Op dit moment zijn er twintig psychologen direct beschikbaar, acht waar je morgen al terecht kan.”

Maar wie die doorverwijzing nog niet heeft, moet die wel eerst zien te regelen. En dat kan een obstakel zijn, zegt Spijkers. ,,Huisartsen hebben het inderdaad momenteel erg druk, er zijn veel patiënten die hulp nodig hebben.” Daarnaast zijn huisartsen poortwachters van de zorg en bepalen zij of je wel of geen toeging krijgt tot psychische hulp. ,,Vaak krijg je ook eerst een gesprek met de praktijkondersteuner, die helpt bij het bepalen of verdere hulp nodig is.”

In Zweden, waar Mindler vandaan komt, wordt deze stap overgeslagen. En daar is een consult met een psycholoog ook een stuk goedkoper: elke burger heeft recht op twintig sessies per jaar voor zo’n 10 euro per consult. Spijkers: ,,Ik hoop dat dat hier ook ooit wordt ingevoerd. Maar we zitten nou eenmaal in een Nederlands zorgstelsel waarbij je een verwijzing nodig hebt. Ik zie dat de komende jaren niet veranderen.” Tot die tijd hoopt Mindler het vinden van psychische hulp in Nederland in ieder geval een stuk toegankelijker te maken.

Ook OpenUp tracht dat te doen. Bij deze online-psycholoog kun je wel zonder doorverwijzing terecht, maar worden de gesprekken niet vergoed door je zorgverzekering. Wel door je werkgever, als ze een samenwerking hebben met de dienst. Een kennismakingsgesprek is altijd gratis en daarna betaal je als particulier 99 euro voor drie sessies.

Net als bij Mindler is een gesprek bij OpenUp snel geregeld, zegt Margit Nooteboom, psycholoog bij OpenUp. ,,Ons streven is om binnen 24 uur beschikbaar te zijn voor een gesprek. Je kunt bij ons terecht voor alles rondom mentaal welzijn. Wij geloven in het beschikbaar maken van professionele psychologische begeleiding voor iedereen. Want het helpt vaak al om je gedachten en emoties uit te spreken en te delen.”

De online-psycholoog is specialist in de lichtere klachten, hulpvragen die preventief van aard zijn. Zoals: hoe zorg je ervoor dat je je werk niet meer mee het weekend in neemt, zodat je bijvoorbeeld kunt voorkomen dat je in een burn-out terechtkomt. Nooteboom van OpenUp: ,,Als een cliënt aangeeft wat somberder te zijn, dan kunnen we met de juiste ondersteuning voorkomen dat iemand doorverwezen moet worden naar verdere hulp.” Ook een manier om de lange wachtlijsten in de ggz te verkorten.

Heb je te kampen met ernstige psychische klachten, dan is het verstandig andere hulp in te schakelen, zegt Nooteboom. ,,Blijkt dat er sprake is van dieperliggende uitdagingen, dan helpen we bij het vinden van een andere, meer passende hulpbron.”

Bij lichte problematiek past een online-omgeving heel goed. Want je kunt iemand nog steeds goed op weg helpen, ook al zie je elkaar alleen via een scherm, zegt Nooteboom. ,,We merken dat sommige mensen wat sceptisch reageren omdat een onlinegesprek niet persoonlijk zou zijn. Vervolgens zijn ze positief verrast als ze eenmaal hun eerste gesprek hebben gehad. Je kunt iemand op beeld goed leren kennen. Onlinecontact is even effectief of soms zelfs wel effectiever.”

Dat zegt ook Spijkers van Mindler. ,,Verschillende wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat digitale cognitieve gedragstherapie net zo effectief is als wanneer je het offline toepast.” Maar, zegt hij, dan moet je er wel voor openstaan. ,,Sommigen vinden het heel fijn, anderen weer niet. Als dat het geval is, moet je het niet doen, want dan werkt het niet.”

Een onlinegesprek verschilt in feite niet veel van een face-to-facesessie, zegt Spijkers. Dezelfde richtlijnen en methoden worden toegepast. ,,Maar je moet natuurlijk wel een goede internetverbinding hebben en op een plek zitten waar je niet gestoord wordt. Je moet voor 100 procent in die sessie zitten.”

Een bijkomend voordeel van onlinesessies is dat je nergens heen hoeft. En dat je in je eigen omgeving bent. Dat heeft volgens Spijkers een positief effect op cliënten. ,,We hadden een cliënt die heel rustig werd toen de hond op schoot kwam zitten.”

Nooteboom bemerkt ook een bepaalde rust bij haar cliënten. ,,Onlinegesprekken zijn laagdrempeliger dan tegenover elkaar zitten in een spreekkamer.” Zelf ervaart de psycholoog een online-omgeving helemaal niet als een drempel. Ook niet in de communicatie.

,,De gezichtsuitdrukking en intonatie van een stem zijn belangrijke factoren voor het maken van contact. Net als iemands lichaamstaal.” En ook vanaf een scherm is te zien of iemand een defensieve houding aanneemt of steeds wegkijkt. ,,Je kunt emoties echt wel van een beeldscherm aflezen. Ik merk het bijvoorbeeld echt wel op als iemand wat gespannen is of vochtige ogen krijgt.”

Bekijk hieronder onze video’s over gezondheid: