Eva Breda, de eeuwige optimist, is voor het eerst somber: ‘Ik weet niet wat ik ermee moet’

Als eeuwige optimist begreep ik nooit iets van somberheid. ‘Ga gewoon leuke dingen doen, het komt wel weer goed!’ Het aantal keren dat ik dat aan andere heb geadviseerd, is niet meer bij te houden en is tamelijk beschamend. Dat is namelijk exact wat sombere mensen niet willen horen. Vaak omdat we dat rationeel echt wel weten, maar het emotioneel absoluut niet voelen.

Dat ervaar ik nu voor het eerst zelf. De afgelopen dagen - zijn het weken? - zit ik vooral binnen. Thuiswerkend, ongedoucht en af en toe snikkend. Ik voel me sip, somber, lusteloos en lui. En dat duurt nu al een tijdje.

Ik heb somberheid nooit eerder ervaren en weet niet wat ik ermee moet. Of eigenlijk weet ik precies wat ik ermee moet. Ik moet niet uren in bed blijven liggen, maar gewoon op tijd eruit. Ik moet douchen, goed ontbijten, wandelen, met vrienden afspreken. En ik moet me vooral niet laten meesleuren in die zuigende zieligheid die ik vanbinnen voel. Easy, toch? Nou, nee. Nu ik zelf in een sombere fase terechtkom, ervaar ik voor het eerst hoe moeilijk het is om jezelf uit dat donkere dal te trekken. Hoe zet je jezelf daartoe als alles in je ‘nee’ schreeuwt?

In mijn therapie leer ik dat dat afhangt van welke somberheid je ervaart. De ene somberheid is de andere niet. Mensen met een meer klassieke depressie hebben er inderdaad baat bij om zichzelf uit bed te slepen. ,,Ga een stukje wandelen”, adviseert mijn psycholoog Dorianne Hoek. ,,Lukt dat niet? Maak het stapje dan kleiner. Ga bijvoorbeeld vijf minuten op het balkon zitten. Is dat nog te veel gevraagd? Dan kan een stapje voor jou al zijn om de gordijnen te openen.”

Geef je stemming voor en na de activiteit een cijfer. Vaak hebben we het idee dat somberheid één donkere sleur is waar we zelf geen invloed op hebben. Maar je zult zien dat je stemming meestal wel degelijk fluctueert als je actie onderneemt. Gaat je stemming geen puntje omhoog? Of blijf je langer dan twee weken somber? Schakel dan hulp in om te ontdekken wat de oorzaak van je somberheid is en hoe je dat aanpakt.

Maar bij mij werkt het anders, vertelt Dorianne me. ,,Jij ervaart somberheid omdat je al jaren rouw en verdriet opkropt. Jij onderdrukte dat altijd door juist heel veel van jezelf te moeten.” Móéten wandelen, móéten sporten, móéten afspreken met vrienden om van je somberheid af te komen, kan dan juist averechts werken. Wat wel te doen als je dit type somberheid ervaart? ,,Expressie is het tegenovergestelde van depressie”, leert Dorianne me. Huil het uit, praat het uit en leg jezelf niet te veel op.

Ik moet me dus wél even laten meeslepen in die zuigende zieligheid die ik voel. En dus ga ik door met binnen zitten. Thuiswerkend, ongedoucht en steeds vaker snikkend. Na verloop van tijd merk ik inderdaad dat het oplucht. Mijn hoofd wordt leger. De tranen stoppen. En ineens heb ik weer zín om naar buiten te gaan en te wandelen. Gedoucht en wel.