Coronavirus dodelijker in gebieden met vervuilde lucht: ‘het is een onderschat risico’

Wonen in een gebied met vervuilde lucht betekent namelijk een hogere sterftekans zodra het virus rondwaart. Dat meldt EPHA, de Europese vereniging van organisaties voor volksgezondheid. EPHA baseert haar claim onder meer op cijfers van het Chinees centrum voor ziektebestrijding en -preventie. Deze laten zien dat mensen met hart- en vaatziekten het grootste risico op overlijden lopen als gevolg van Covid-19, de ziekte die mensen van het coronavirus krijgen. Daarna hebben mensen met diabetes, luchtwegaandoeningen en hoge bloeddruk het hoogste risico. Dat zijn allemaal klachten, zo stelt de EPHA, die veroorzaakt worden door luchtverontreiniging.

Aanleg, leeftijd en leefstijl spelen ook een belangrijke rol bij het ontstaan van deze aandoeningen, maar volgens EPHA  is luchtkwaliteit een onderschat risico. Dat bleek onder meer uit een onderzoek uit 2003, naar slachtoffers van het coronavirus SARS. Dat wees uit dat patiënten in regio’s met matige luchtverontreiniging 84% meer kans hadden om te overlijden dan in regio’s met lage luchtverontreiniging. Uit cijfers van de  Italiaanse Gezondheidsraad en de WHO blijkt dat bijna alle slachtoffers van het huidige coronavirus in Italië, ruim 99 procent, een onderliggende aandoening heeft. Driekwart had een te hoge bloeddruk,  een derde kampte met diabetes en bij 1 op de 3 was sprake van hartklachten. 

De boodschap van de organisatie is gedeeld op de website van Het Schone Luchtakkoord. Dat is de overeenkomst voor schonere lucht, die minister Stientje van Veldhoven van Wonen en Milieu onlangs sloot met de provincies en tientallen gemeenten. Op de site wordt tevens gemeld dat juist Noord-Brabant, net als Noord-Italië een gebied met veel coronapatiënten, een gebied is dat problemen heeft met de luchtkwaliteit.

Wegverkeer en industrie zijn in Nederland de belangrijkste bronnen van luchtvervuiling. Maar ook landbouw levert een bijdrage. Van alle ongezonde deeltjes in de lucht veroorzaken fijnstof, stikstofdioxide en ozon (smog) de meeste schade voor de gezondheid. Overigens wonen in Noord-Oost Groningen en Drenthe de meeste mensen met een combinatie van aandoeningen die een hoger risico op sterfte door het coronavirus veroorzaken. Dat heeft mede te maken met de sterkere vergrijzing in deze gebieden. 

Overigens is de luchtkwaliteit in Noord-Italië de laatste weken juist verbeterd, als gevolg van de maatregelen om de verspreiding van het virus te voorkomen. Tal van industrieën liggen stil en de hoeveelheid verkeer is afgenomen. Secretaris-generaal Sascha Marschang van EPHA zegt echter dat dit nu niet meer zal helpen.

„De lucht klaart misschien op in Italië, maar de schade is al toegebracht doordat het vermogen om infecties te bestrijden is afgenomen”, aldus Marschang. Volgens haar hadden regeringen lang geleden al chronische luchtverontreiniging moeten aanpakken. „Maar ze hebben de economie voorrang gegeven boven gezondheid. Als deze crisis voorbij is, moeten beleidsmakers de maatregelen versnellen om vuile voertuigen van onze wegen te krijgen. De wetenschap vertelt ons dat epidemieën zoals Covid-19 steeds vaker zullen voorkomen. Schone lucht is dus een basisinvestering voor een gezondere toekomst.” In Nederland zijn ook de eerste tekenen dat als gevolg van de coronacrisis de luchtkwaliteit verbetert.