Hergebruik van plastics kan én moet naar bijna 90%. Maar dat vraagt nogal wat van overheid, producent én consument

Plastics zijn nuttig en dragen bij aan de huidige welvaart, maar ze komen vaak in het milieu terecht. Plastics uitbannen heeft echter geen zin. Alternatieven zijn soms nog slechter en de behoefte aan plastics blijft onverminderd groot. Daarom moet er dringend meer aandacht komen voor de recycling van plastics. Nederland moet daarin gidsland worden, zegt TNO in de studie ‘Verspil het niet!’, die vorige week verscheen.

Dat plastics alomtegenwoordig zijn, wordt steeds duidelijker. Plasticafval in bodem en water desintegreert tot micro- en nanoplastics, die in levensmiddelen terechtkomen en zo ook toegang krijgen tot het menselijk lichaam. De mens drinkt ze, ademt ze in en eet ze. Vermoed wordt dat dit een effect heeft op de gezondheid, al is dat nog onvoldoende onderzocht. De zorg zit onder meer bij de toevoegingen, die eigenschappen als kleur, flexibiliteit, stevigheid, smelttemperatuur en UV-resistentie van een plastic bepalen.

In 2050 wordt in Nederland naar schatting jaarlijks 1.640.000.000 kilo plastic afgedankt. TNO denkt dat daarvan 87% opnieuw gebruikt kan worden. Nu zit dat percentage nog op 32% en daarvan wordt slechts 15% gebruikt voor hoogwaardige toepassingen. Dat moet en kan beter, zegt TNO, dat daarvoor een plan heeft uitgewerkt.

Het instituut komt tot ‘acht essentiële oplossingen’. Daarbij moet vooral gedacht worden vanuit de waarde die plastics kunnen hebben voor de producenten, zegt TNO. Dat perspectief heeft consequenties voor alles wat er daarna mee gebeurt: ontwerp, productie, toepassing, sortering, recyclingtechniek en hergebruik.

Een andere voorwaarde is dat de verborgen kosten van plastics in beeld moeten komen én doorberekend, zogenaamd ‘true pricing’. Niet alleen de kosten van (het opruimen van) afval moeten meetellen, ook de in geld gewaardeerde CO2-uitstoot, die het gevolg is van de productie en het verbranden van plastics.

Dat heeft consequenties voor de consument, die met hogere kosten geconfronteerd zal worden. Daarvoor krijgt hij echter gezondheidswinst en levenskwaliteit terug én een hogere waarde voor zijn plasticafval, is de redenering. Immers, dat afval wordt een waardevolle grondstof. De totale kosten van het nieuwe systeem zouden daardoor niet hoeven toenemen, denkt TNO

De overheid heeft een grote rol in de voorstellen van TNO. Die moet bijvoorbeeld true pricing verplicht stellen en eisen stellen aan het ontwerp en daarmee het sorteren van afgedankte plastics. Maar TNO wijst ook op de rol van de consument en de burger. „Zij moeten hun stem laten horen. Aan de ene kant om de druk op de industrie en de overheid op te voeren, aan de andere kant om duidelijk te maken waar zij hindernissen zien om het gebruik van circulaire plastics te accepteren”, zegt TNO. „Maar ze moeten ook zelf verantwoordelijkheid nemen door duurzame oplossingen te kiezen en naar voren te komen met initiatieven van onderaf.”