Druk op noodopvang is immens: ene gemeente heeft er honderden, sommige gemeenten doen niets

Uit cijfers van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) en van gemeenten zelf blijkt dat dit jaar in twintig gemeenten al minimaal 2600 bedden zijn geregeld voor asielzoekers in noodopvanglocaties, naast de talloze plekken voor Oekraïners.

Veel crisislocaties zijn al maanden lang in gebruik omdat er geen alternatief is. De verschillen in opvangbereid van gemeenten in de regio zijn tegelijk groot. Arnhem bijvoorbeeld creëerde honderden tijdelijke plekken voor asielzoekers. Gemeenten als Wijchen en West Maas en Waal nul.

Gemeenten worstelen enorm met de druk vanuit het COA dat zelf veel te weinig vaste locaties heeft. Veel snel beschikbare locaties, zoals cruiseschepen, zijn al aangewend om opvang te bieden aan de stroom Oekraïense vluchtelingen van begin dit jaar. Vrijdag deed de gemeente Buren nog een dringend beroep aan buurgemeenten om óók vluchtelingen op te vangen. Zelf wil de gemeente per 1 januari stoppen met de opvang.

De Nijmeegse burgemeester Hubert Bruls kondigde begin maart aan dat de opvang van vluchtelingen - toen vooral uit Oekraïne - ook veel problemen zou opleveren. Helaas heeft hij gelijk gekregen, concludeert hij nu. ,,Het is in heel veel opzichten - denk ook aan de vele politiek discussies - echt een lelijke situatie geworden”, zegt Bruls. ,,Sommige locaties zijn inderdaad niet ideaal.”

Vluchtelingenwerk gaat daarin nog verder. Volgens die organisatie zijn veel noodopvanglocaties eerder schadelijk dan goed voor de bewoners.

Opvallend is dat veel gemeenten in Rivierenland en het Land van Maas en Waal die nu geen of slechts een paar plekken in de noodopvang creëren, in de afgelopen tien jaar ook geen regulier azc hebben gehuisvest. Aan de andere kant zijn er gemeenten als Wageningen, Nijmegen én Arnhem die al jarenlang asielopvang bieden en nu ook extra noodopvangbedden realiseren.

Bruls: ,,Bij de corona-aanpak was duidelijk wie er verantwoordelijk was: het Rijk. Gemeenten wisten wat ze uit moesten voeren. Nu zie je dat de ene gemeente veel doet en de andere minder.”

Een spreidingswet moet dit verschil gaan veranderen. Met die wet kan de overheid alle gemeenten dwingen om asielzoekers op te nemen. Maar er is veel kritiek op de wet. Bovendien is er grote zorg over de haalbaarheid. Nieuwe asielzoekerscentra zijn niet zomaar geopend, blijkt ook in Ede waar nog altijd een gepland azc, tot grote frustratie van de gemeente, niet in gebruik is genomen. Daarnaast komen er nog altijd Oekraïense vluchtelingen naar ons land.