Magere vis is net zo gezond als vette vis
Koken&WetenIn de rubriek Koken & Weten duikt gezondheidsjournalist Tijn Elferink in een voedingsonderwerp waar verwarring over bestaat. De komende twee weken onderzoekt hij de wereld van de vette vis. In deze eerste aflevering: is visolie wel zo gezond als wordt beweerd?
Met 90 jaar voor vrouwen en 84 jaar voor mannen heeft Japan de hoogste levensverwachting ter wereld. Ter vergelijking: in Nederland worden vrouwen gemiddeld 84 en mannen 80. Het geheim van de Japanners is zo vaak onthuld dat het geen geheim meer is: vette vis. Toch rijst steeds vaker de vraag of hun gezondheid wel aan visolie kan worden toegeschreven.
Het ene vet is het andere niet. Transvetten (die houden koekjes en sauzen langer houdbaar) zijn ronduit ongezond. Over verzadigde vetzuren (eieren, zuivel, vlees) wordt onder wetenschappers en artsen nog fel gediscussieerd. Het gezondst zijn onverzadigde vetzuren.
Omega 3
Onverzadigde vetzuren kun je weer indelen in enkelvoudige onverzadigde vetten, zoals olijfolie en avocado's, en meervoudige onverzadigde vetten. Die laatste zijn de zogenoemde omega-vetzuren. Die omega-vetten worden ‘essentieel’ genoemd, omdat het lichaam ze niet zelf kan maken en je ze dus uit voeding moet halen. Van omega 6 krijgen we via onder andere margarine en zonnebloemolie meer dan voldoende binnen. Omega 3 zit in lijnzaad, walnoten en vooral: vette vis.
Uit grote bevolkingsonderzoeken en uit onderzoek met supplementen blijkt dat visvetzuren het risico op hart- en vaatziekten kunnen verlagen. ,,Een lage inname uit een wekelijkse portie vis zou bescherming bieden tegen ernstige hartritmestoornissen die kunnen leiden tot een hartstilstand”, zegt Marianne Geleijnse, hoogleraar voeding en hart- en vaatziekten aan Wageningen University & Research. ,,Grote hoeveelheden vette vis, zoals in de traditionele voeding van de Inuit en Japanners, verlagen de kans op bloedpropjes, aderverkalking en hoge bloeddruk.”
Mensen die vaker vis eten, hebben minder last van hart- en vaatziekten. Maar waarom dat is, weten we niet
Zo ontstond het beeld: hoe vetter de vis, hoe gezonder. Bekende vette vissoorten zijn zalm, makreel en haring. Een van de vetste soorten is paling, maar die staat op de rode lijst van bedreigde diersoorten. Visolie met omega 3 is nu zo’n grote hype, dat het zelfs aan producten wordt toegevoegd. Kippen die vismeel te eten krijgen, leggen eieren met omega-3. En koolvis en kabeljauw zijn van nature mager, maar Iglo voegt visolie toe en verkoopt dan ‘omega 3-vissticks’.
Vette vis-mythe
,,Er is geen sluitend bewijs dat vette vis beter is dan magere vis”, zegt Sander Kersten, hoogleraar voeding, metabolisme en genomics aan Wageningen University & Research. ,,Mensen die vaker vis eten, hebben minder last van hart- en vaatziekten. Maar waarom dat is, weten we niet. Het wordt gekoppeld aan vette vis, maar of dat door die olie komt, is onbekend. Mensen die magere vis eten zijn net zo gezond af.”
Wat volgens de Wageningse wetenschapper wel waar is: na een eerste hartaanval kan visolie een tweede helpen voorkomen. ,,Dan gaat het om zeer hoge doseringen visolie. Dat haal je niet met een stukje zalm, zelfs niet met een capsule. Artsen schrijven dit op recept voor.”
Wat verklaart dan die hoge leeftijd van Japanners in goede gezondheid? Dat blijft moeilijk te zeggen. Waarschijnlijk komt het omdat het ‘geheim’ meer is dan alleen voeding. Het oudst worden Japanners op het eiland Okinawa. Hun eilanddieet is grotendeels plantaardig en bevat groene thee, zoete aardappelen en veel gefermenteerd voedsel zoals sojasaus en vooral: natto. Het Japanse ontbijt bevat extreem veel vitamine K2. Volgens Eddy Smit, hoogleraar levensmiddelenmicrobiologie en tevens uit Wageningen, kan daar de oplossing voor het mysterie liggen: ,,Er zijn sterke aanwijzingen dat K2 een rol speelt bij het voorkomen van hart- en vaatziekten.”
Japanners gebruiken ook veel koolzaadolie. En laat dat nou net een natuurlijke bron zijn van, jawel, omega 3. Er is geen aanleiding om koolzaadolie het nieuwe Japanse gezondheidsgeheim te noemen. Olijfolie is een gezonde keuze, maar je zonnebloemolie (met vooral omega 6) vervangen door koolzaadolie (omega 3) kan zeker geen kwaad.
Het oordeel
Mensen die vaker vis eten, hebben minder last van hart- en vaatziekten. Maar of dat te danken is aan vette vis, is helemaal niet zeker. Want wie magere vis eet, is ook gezond. Het Japanse gezondheidsgeheim is dus een stuk complexer dan wonderolie uit een visje.
Bekijk hier onze video’s over Koken & Eten:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Woerden krijgt eigen ‘Vlaggetjesdag’: nieuw seizoen feestelijk ingeluid met Nationale Graskaasdag
Woerden krijgt in navolging van Scheveningen zijn eigen variant van Vlaggetjesdag. Daarbij gaat het niet om de landelijke start van de verkoop van nieuwe haring, maar van de malse graskaas. De Nationale Graskaasdag vindt voortaan elke tweede zaterdag van mei plaats. -
Is mijn voorschotbedrag wel of niet aangepast naar het prijsplafond?
De overheid heeft besloten consumenten op weg te helpen met de hoge energieprijzen. Begin dit jaar is daarom het prijsplafond ingegaan, waardoor je een maximaal tarief betaalt voor energie. Betekent dit dat het voorschotbedrag nu ook is aangepast? Twee experts leggen uit hoe het zit. -
Koken & Weten
Is het gevaarlijk om rauwe melk te drinken? Of juist heel gezond?
In de rubriek Koken & Weten duikt gezondheidsjournalist Tijn Elferink in een voedingsonderwerp waar verwarring over bestaat. Dit keer: is rauwe melk gezond of juist gevaarlijk? -
Beter Eten
Maca-poeder zou wonderen doen in de slaapkamer, maar ‘sekskroket’ werkt misschien beter
In de rubriek Beter Eten schrijft gezondheidsjournalist Tijn Elferink over wat hem opvalt op het gebied van eten en drinken. Een Peruaans poedertje zou zorgen voor een boost van je libido. Waarom je een spannende avond toch beter met een sekskroket kunt beginnen. -
PREMIUM2
Waarom het loont om toch even het eerste loonstrookje van 2023 te checken
Het eerste salaris van 2023 staat op je rekening. Waarschijnlijk zie je een hoger nettosalaris dan vorig jaar, want veel werkenden in loondienst gaan er dit jaar op vooruit. Maar dat is niet het enige wat dit jaar anders kan zijn. Experts leggen het uit.
-
koken&weten
Kun je aan je scheten ruiken wat je hebt gegeten?
In Koken & Weten duikt gezondheidsjournalist Tijn Elferink in een voedingsonderwerp waar verwarring over bestaat. Dit keer: kun je aan een scheet ruiken wat je hebt gegeten? -
-
-
Wat Eten We Vandaag: Kip tandoori traybake
Gemakkelijk en snel iets op tafel toveren? Ga dan voor een traybake. Je snijdt al je favoriete ingrediënten, legt het geheel op een bakplaat en schuift deze zo de oven in. Vanavond: een kip tandoori traybake. Kip tandoori is een traditioneel Indiaas gerecht, waarbij de kip wordt gemarineerd in yoghurt en diverse kruiden. -
Wat Eten We Vandaag: Zalm ‘en papillote’ met soepgroente
Bij een bereiding ‘en papillote’ gaar je ingrediënten in een klein pakketje van bakpapier, aluminiumfolie of bananenblad. Doordat het pakketje gesloten is, worden zoveel mogelijk smaken, vitaminen en mineralen behouden.