Dit kan met de zogeheten Bubble Barrier, een soort luchtbellenscherm.

De techniek is simpel: op de bodem van de waterweg wordt een buis met gaten gelegd. Door lucht door deze buis te pompen, ontstaat als het ware een gordijn van bubbels; het bellenscherm. Dit creëert een opwaartse stroming die afval naar het wateroppervlak brengt. 

Omdat de buis niet horizontaal, maar diagonaal in het water ligt, drijft al het afgevangen afval naar één hoek, waar het wordt verzameld en opgeruimd.

Het bellenscherm is een Nederlandse uitvinding van The Great Bubble Barrier, een start-up uit Amsterdam. Dit bedrijf wil de plasticvervuiling bij de bron aanpakken. Zestig tot tachtig procent van het zwerfafval in de oceanen stroomt namelijk via rivieren, kanalen en grachten naar de zee. 

Om dit te voorkomen, is het luchtbellenscherm ‘Bubble Barrier’ ontworpen. 

Deze ingenieuze uitvinding wordt wellicht op de bodem van het Pannerdensch Kanaal gelegd, ter hoogte van Fort Pannerden. Het idee komt van stichting GoClean de Liemers, die het afgevangen afval ook gaat analyseren. 

,,We zijn al een jaar gesprekken aan het voeren en op zoek naar partners. Nu komt het eindelijk van de grond en dat vind ik hartstikke gaaf’’, zegt directeur Peggy Blaauw. 

Verder doen ook de Liemerse Ambassade (waarin bedrijven, overheden en onderwijsinstellingen samenwerken), het Waterschap Rijn en IJssel en de Liemerse gemeenten mee met dit initiatief.

Hoewel het plan nog in de kinderschoenen staat, is wethouder Gemma Tiedink van de gemeente Duiven erg enthousiast. ,,Het is een interessant project met veel uitdagingen, maar vooral veel kansen. Zo is bewustwording en de samenwerking met studenten ook een belangrijk onderdeel van de opgave.’’

De initiatiefnemers onderzoeken op dit moment de haalbaarheid van een Bubble Barrier in het kanaal. Dit vooronderzoek kost 20.000 euro. 

Daarna begint de zoektocht naar financiële middelen om de aanleg en praktische uitvoering ervan te bekostigen. ,,Het exacte bedrag weet ik niet, maar het is een forse investering’’, zegt wethouder Tiedink. ,,Je bent niet met een paar tienduizenden euro's klaar. Het kan wel oplopen tot een miljoen euro.’’

De eerste permanente Bubble Barrier debuteerde in november 2019 in het westelijke havengebied van Amsterdam. De pilot duurt drie jaar. ,,We zien al dat het werkt. Zelfs kleine en zwevende stukjes afval worden gevangen’’, zegt woordvoerster Esther Andoetoe van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht, de waterbeheerder in de gemeente Amsterdam. 

Het verzamelde afval wordt vervolgens onderzocht door de non-profitorganisatie Plastic Soup Foundation. ,,Ze meten de hoeveelheid, welk soort afval het vaakst voorkomt, de verschillende merken en of het afval tot de bron te herleiden is’’, zegt Andoetoe. 

,,Zo kom je achter interessante dingen, bijvoorbeeld dat de hoeveelheid afval in het water niet altijd gelijk is. Het neemt toe als het hard waait of als het mooi weer is en meer mensen recreëren.’’

Naast het onderscheppen van zwerfafval, heeft de Bubble Barrier een positief effect op de kwaliteit van het water. Door de bubbels neemt het zuurstofniveau in het water toe, waardoor de groei van giftige blauwalgen afneemt. 

Het luchtbellenscherm is bovendien visvriendelijk en belemmert passerende boten niet.