-
PREMIUMluister mee
Barokke kameleon voorziet orgelpijpen van swingend jasje
Als er één klassieke muziekgroep spraakmakend genoemd mag worden dan is het Holland Baroque wel. De afgelopen maanden trad het ensemble op met een Franse sterviolist, een bespeler van de sheng (Chinees mondorgel), multi-artiest Sven Ratzke en nu laat het zijn visie op Bachs orgelmuziek op ons los. En weer grossiert de barokke kameleon in originaliteit, vernieuwing en muzikaal vuur. -
PREMIUMluister mee
Intieme Bach door András Schiff parmantig belicht
De Hongaarse, in het Verenigd Koninkrijk wonende pianist Sir András Schiff (1953) staat bekend als een alom geprezen Bach- en Beethovenspecialist. Meestal neemt hij plaats achter de moderne concertvleugel. Voor zijn nieuwste ECM-dubbelalbum met Bachwerken kiest de klavierspeler echter voor het clavichord, een instrument waaraan Bach als toetsenist de voorkeur zou hebben gegeven. Schiff leeft zich er ondanks alle beperkingen heerlijk op uit. En dat is niet verwonderlijk. Voor de Hongaarse meester geldt het motto geen dag zonder Bach. -
PREMIUM2
Een exuberante hymne aan de vrouwelijke schoonheid
Zoals veel van zijn collega’s is dirigent Christophe Rousset na de pandemie als vanouds een bezige bij. Afgelopen maand toerde hij nog met zijn orkest Les Talens Lyriques en het Nederlands Kamerkoor door ons land om Bachs Weihnachtsoratorium uit te voeren en nu ligt zijn nieuwste dubbelalbum op de schappen. Als gelauwerd expert in Franse hofmuziek leidt Rousset voor het prestigieuze label Château de Versailles Spectacles een prima cast in Lully’s tragédie lyrique Psyché uit 1678, het jaar van de Vrede van Nijmegen. Een exuberante hymne aan de vrouwelijke schoonheid, waaraan ze in het koninklijk slot van Versailles destijds geen gebrek hadden. -
PREMIUM
De altviool als super geëngageerde verteller
Concerten in twee gedaanten? Hoe dan? Componisten en arrangeurs verwisselen soms de bezetting van de solopartijen. Zo kennen we het beroemde vioolconcert van Beethoven ook als pianoconcert en Bachs vioolconcerten als klavecimbelconcerten. Maar wie heeft er ooit gehoord van Elgars Celloconcert in e in de altvioolversie van Lionel Tertis uit 1929? -
PREMIUMLuister mee
Van een oude liefde verroest ook de erfenis niet
Vanaf het eerste moment dat ik haar op musicassette (ja, ja) hoorde, werd ik fan. Live hield ze mij in haar ban toen ze een keertje in de Nijmeegse Vereeniging bij Het Gelders Orkest een pianoconcert van Mozart speelde. Misschien was ik ook wel een beetje verliefd op haar. Wie zal het zeggen? Huldigingen bleven niet uit. In 1966 werd er in de Keukenhof een tulp naar haar vernoemd - I love tulips - en vanaf 1969 doceerde de pianiste als professor aan het befaamde Mozarteum in Salzburg.
-
PREMIUMLuister mee
Deze vierhandige Mozart is prima voor je korte termijn geheugen en IQ
Corona en muziek: dan denk je in eerste instantie aan de relaxte, verstrooiende, amusante en vooral bemoedigende televisiebijdragen van Danny Vera, Orgel Joke en Trijntje Oosterhuis (de volgorde is willekeurig). Nu de pandemie geluwd is, stapt het Piano Duo Scholtes en Janssens in hun voetsporen. Dat ontdekte ik 13 januari op LinkedIn. Sinds afgelopen maandag doen de pianisten tien Nederlandse ziekenhuizen aan met hun Hart onder de Riem concerttournee. 23 Januari is het Catharina Ziekenhuis Eindhoven aan de beurt met dat dankjewel voor de zorgmedewerkers in de coronajaren. Fijn toch? -
PREMIUMluister mee
Brava voor klankschoonheid en loepzuivere toptonen
Wie haar live wil horen jubelen hoeft alleen maar bij Maastricht de grens over te wippen. Jodie Devos (1988) zingt immers vaak in de uitstekend aangeschreven Koninklijke Waalse Opera van Luik. Voor de thuisblijvers ligt ondertussen al weer een nieuw album van deze flink aan de weg timmerende Belgische coloratuursopraan gereed. Met dank aan het label Alpha en de onvolprezen experts op het gebied van de romantische Franse opera van Palazzetto BruZane die onder meer een deel van de muziekuitgave verzorgden. -
PREMIUMluister mee
Schetteren, schallen en het gemoed strelen
Essentieel? Dat is een zaak van persoonlijke smaak. Ik vind Essentials! als titel van dit album behoorlijk vergezocht, ja zelfs een tikkeltje overdreven. De samenstellers noemen de opgenomen stukken van het grootste belang voor de ontwikkeling van de negentiende-eeuwse muziek(instrumenten). Of dat zo is? Daar valt zeker over te twisten. Duidelijk is wel dat de piano en de hoorn tegen het einde van die eeuw technisch en interpretatief veel meer te bieden hebben voor hun ambitieuze spelers.
-
PREMIUMluister mee
Van een ‘afschuwelijk’ duistere afgrond naar hemelse sferen
Sommige releases hebben een wel heel bijzondere voorgeschiedenis. Neem nou deze Sarcuni uitgave van Etcetera van eind vorig jaar. Via haar nieuwe leerling Filomena Sarcuni komt de Belgische musicoloog en violiste Ann Cnop op het spoor van een muzikale voorouder van haar pupil en raakt in de ban van deze Napolitaan. De dames duiken in de materie, ontdekken door heel Europa manuscripten, en dan laat een opname door het door Cnop geleide Mechelse ensemble Le Pavillon de Musique niet lang op zich wachten. -
PREMIUM
Alexandre Tharaud laat je zwijmelen maar presenteert ook de koele kick van minimal music
De Parijse pianist Alexandre Tharaud (1968) heeft zich de afgelopen jaren doen kennen als een musicus van vele stijlen en genres. Op dit dubbelalbum Cinema van het label Erato maakt hij een onverwacht uitstapje en belijdt zijn liefde voor de (Franse) filmmuziek. Een flirt? Nee, echte liefde en een schot in de roos. Met dank aan de arrangeurs, Tharauds muzikale partners en dirigent Antonio Pappano (1959) met zijn Romeinse orkest. -
PREMIUMLuister mee
Funky verleden van het Nederlands Blazers Ensemble eindelijk weer beschikbaar
Tegenwoordig zijn met name hun nieuwjaarsconcerten mateloos populair. Op NPO2 is op 1 januari de nieuwste editie Ode aan de smartlap te zien. Maar zo’n vijftig jaar geleden waren hun elpees bijna niet aan te slepen. In 1967 verscheen de allereerste grammofoonplaat van het zes jaar eerder voor de eerste keer optredende Nederlands Blazers Ensemble (NBE) bij Philips. Die opname met Dvoráks Serenade opus 44 en muziek van Gounod en Schubert was meteen een voltreffer. -
PREMIUMLuister mee
Op wereldavontuur met een operettecomponist
Feestdagen, kerstvakantie: dan is het ook lekker om eens met een goed boek op de bank te duiken. Zeker wanneer je de mogelijkheid hebt om tegelijkertijd te luisteren naar muziek die door zo’n literair hoogstandje is geïnspireerd. Naxos helpt een handje. Bij dit label verscheen onlangs de toneelmuziek Die Reise um die Erde in 80 Tagen van niemand minder dan Franz von Suppé (1819-1895). Opnieuw een wereldpremière. -
PREMIUM
Ideale combi van engelachtige zang en lieftallige orgelklanken
Kerst kan op vele manieren gevierd worden. Dat is al eeuwen zo. Ook in de kloosters. Het label Château de Versailles Spectacles neemt ons met Vêpres de la Nativité pour les dames réligieuses mee naar de Parijse damesconventen uit de late zeventiende eeuw. De kloosterlijke soberheid stond een luisterrijke viering van het hoogfeest van de geboorte niet in de weg, zo bewijzen organist Nicolas Bucher, sopraan Maïlys de Villoutreys, en de vier leden van de vrouwelijke schola.
-
PREMIUMLuister mee
Knap in elkaar geknutseld oratorium met ‘wurstfagot’
Een echt groot kerstoratorium heeft de vroege baroktijd, ondanks de inmiddels weer regelmatig uitgevoerde Weihnachtshistorie van de 350 jaar geleden overleden Heinrich Schütz, niet opgeleverd. Dat kwam er pas in 1734, met dank aan Bach. Maar wat niet is, kan nog komen. Dat blijkt wel uit de nieuwste uitgave van het Belgische Ricercar. Daar is door Jérôme Lejeune, met muziek van twaalf componisten uit de zeventiende eeuw - waaronder Schütz - op een knappe wijze een denkbeeldig oratorium in twee delen in elkaar geknutseld. -
PREMIUMLuister mee
Monsterbox biedt totaaloverzicht om van te watertanden
Inmiddels is hij al tien jaar niet meer onder ons. Maar de live en studioregistraties van de legendarische Duitse bariton Dietrich Fischer-Dieskau (1925-2012) blijven nog steeds referentieopnamen als het gaat om het zingen van het kunstlied en in mindere mate het opera-vak en de oratoriumcultuur. Deutsche Grammophon wrijft die constatering er nog eens extra in met het uitbrengen van een doos met 107 cd’s en een dik boekwerk. Dietrich Fischer-Dieskau, Complete Lieder Recordings on Deutsche Grammophon: vriend en vijand kunnen er niet om heen. Aflevering 600 doet verslag. -
PREMIUMluister mee
‘O dennenboom’ als strijdlied van opstandige kerstbomen
Zin in een zoetsappig sentimenteel kerstsprookje met een tranentrekkend happy end? Dan is Das Christ-Elflein (‘Het kerstelfje’) van Hans Pfitzner (1869-1949) een prima optie. Het Duitse label Orfeo brengt deze Spieloper opnieuw uit als dubbelalbum in de Orfeo d’Or serie. Het betreft een radio-opname van 30 november 1979 die pas in 1999 voor het eerst op schijf verscheen om vervolgens weer langere tijd te verdwijnen uit de catalogus. Zangteksten zijn helaas niet bijgeleverd. -
PREMIUMluister mee
Matangi Quartet bijt zich vast in uitgesproken suggestief spel
Ze naderen hun zilveren jubileum als kamermuziekensemble en weten nog steeds te verrassen. De leden van het Matangi Quartet brengen op Etcetera een hommage aan in het geheugen steeds verder wegzakkende Hollandse meesters uit de vorige eeuw. Ik heb het dan over toonkunstenaars zoals Jan Mul en Herman Strategier. En, niet te vergeten, de familie Andriessen.
-
PREMIUMLuister mee
Meisjesachtige Diana Damrau tekent voor een schitterend flonkerend barok kerstfeest
Veel operasterren zien het aan hun stand verplicht. Rond de feestdagen komen ze met hun eigen kerstalbum op de proppen. Bij Erato trakteert de fameuze diva Diana Damrau ons zelfs op een zeer persoonlijk dubbelalbum, My Christmas getiteld. Want kerst, daar heeft deze zangeres iets mee. Op de ene cd bekende Christmas Songs in nieuwe jasjes en op de andere highlights uit qua sfeer en inhoud geschikt werk van Mozart, Händel en Bach. Heerlijke bonus daarbij: eindelijk horen we de sopraan eens in barokmuziek. -
PREMIUMluister mee
Noorse kerst met heimelijk gebrouwen drankjes en een verloren schaap
Negen jaar heeft het geduurd voordat het vervolg verkrijgbaar was. Maar eind 2022 ligt eindelijk Songs of Christmas II in de winkels. Het nieuwe album van het Zweedse label BIS heet Veni (‘kom’) en gaat over kerst als tijd van verwachting en terugblikken. In Nederland maakt het deel uit van de kortingsactie Aangenaam Klassiek. -
PREMIUMrecensie
Kerst vieren alsof we in een hofoperahuis zitten
Ongelofelijk eigenlijk: zo’n 250 jaar geleden konden heel wat protestantse gemeenten in het Duitse Rijk week in week uit genieten van een optimale muzikale ondersteuning van de kerkdiensten. In Weimar was Ernst Wilhelm Wolf (1735-1792), de muziekleraar van de hertogin, de grote man van de kerkmuziek, al moest hij wel opboksen tegen de kritiek en intriges van de beroemde dichter Goethe.
-
PREMIUMLuister mee
Sprookjesachtige natuurgeluiden van een Afro-Amerikaanse kanjer
Haar ster stijgt nu haar oeuvre geleidelijk bekender wordt. Florence Beatrice Price (1887-1953) was de eerste Afro-Amerikaanse componiste van wie een compositie op de lessenaars van een ‘wit’ orkest kwam te liggen. We schrijven 1933. Maar veel van haar muziek heeft ze zelf nooit horen uitvoeren. Op het label Naxos wordt die ereschuld in de serie American Classics met verve ingelost. -
PREMIUMluister mee
Dit is Mozart zoals we hem het liefste horen
Natuurlijk kent Nederland meer pianospelende duo’s dan alleen de gebroeders Jussen. Iets ouder van leeftijd is de formatie Thomas Beijer (1988) - begin dit jaar winnaar van de Nederlandse Muziekprijs - en Nicolas van Poucke (1992). Waar de twee Jussens op de glamourtoer gaan en uit hun kindertijd nog steeds het aura van troetelfiguren om zich heen dragen (positief bedoeld trouwens), zijn hun collega’s duidelijk twee verschillende individuen die zich vinden in een gemeenschappelijk levensdoel: vanuit je diepste innerlijk muziek maken. -
PREMIUMluister mee
Rachel Podgers streken leveren goud op
Liefhebbers opgelet: vanavond is de regerend vorstin van de barokviool te gast in de Edesche Concertzaal (Ede). Daar treedt de Engelse Rachel Podger (1968) met Mozart en Beethoven net buiten haar directe comfort zone. Tegelijkertijd verschijnt op Channel Classics haar nieuwste cd Tutta sola (‘helemaal alleen’) en daar is het juist een en al barok wat de klok slaat. -
PREMIUMLuister mee
Een operarecital om smoorverliefd op te worden
Op 2 juni 2021 noemde ik haar in deze rubriek al een wereldstem. Nu PentaTone Music haar tweede soloalbum uitbrengt, kan ik alleen maar verder jubelen. Van Mozarts concertaria’s is Lisette Oropesa overgestapt op het puur belcanto uit de opera’s van Rossini en Donizetti en gelukkig zijn de coaching en de samenwerking met de dirigent dit keer helemaal tiptop. Op eigen verzoek mag de 39-jarige Cubaans-Amerikaanse sopraan zich uitleven in Franse aria’s van Italiaanse componisten.
-
PREMIUMMet video
Heerlijk wegdromen bij Humperdincks ‘Blauwe Vogel’
Als kind ook zo in de ban geweest van de muzikale sprookjes Peter en de Wolf en De Notenkraker? Dan is Der Blaue Vogel van Engelbert Humperdinck (1854-1921) een aanrader. Het label Capriccio uit Wenen laat Berlijnse musici dit Belgische kerstverhaal van Maurice Maeterlinck (1862-1949) op een innemende wijze uit zijn Doornroosjeslaap wakker kussen. En wat blijkt? Deze merkwaardige en soms best heftige vertelling, die 110 jaar geleden in première ging, houdt kinderen zonder meer bij de les en bezorgt met haar flinke portie symboliek en mystiek volwassenen af en toe nog rode oortjes ook. -
PREMIUM
Bij Carl Loewe is de opwinding nooit ver
Tweehonderd jaar geleden maakt de klassieke vierdelige symfonie een enorme opkomst door. Burgers bezoeken in groten getale symfonische uitvoeringen in nieuwe concertzalen en steeds meer componisten leveren repertoire aan. Eén van hen is Carl Loewe (1796-1869), jarenlang muziekmeester in Stettin (tegenwoordig Szcezcin in Polen) en beter bekend van zijn vele ballades die de Romantiek inluiden. CPO breekt terecht een lans voor zijn twee symfonieën. -
PREMIUMmet video
Franse jongeheren vormen een prima match
Tijd om hem uit het oog te verliezen krijgen we niet. Violist Théotime Langlois de Swarte is nog maar net het land uit of zijn nieuwste cd ligt al in de verkoop. Samen met de klavecinist Justin Taylor stort de barokspecialist zich voor het label Alpha op de kamermuziek van de familie Francœur. De twee jonge sterren van de Oude Muziek grossieren daarbij in de wereldpremières en nemen en passant ook nog delicatessen van Rebel, Anet en Durocher mee. -
PREMIUMluister mee
Luisterrijke uitvaartmissen voor koorlijken
Zo’n halve eeuw na de beruchte Spaanse Furie (1576) en de Val van Antwerpen (1585) komt de geterroriseerde en vervolgens behoorlijk leeggelopen Scheldestad weer bij bloed. In de tijd van de contrareformatie floreren de schilderkunst én de kerkmuziek. Ook in de Sint-Jacob, de grafkerk van Rubens. Pentatone presenteert met het interessante album Antwerp Requiem c. 1650 twee barokke treurmissen van Van Steelant: zoals nu duidelijk wordt de muzikale evenknie van de grote Peter Paul. -
PREMIUMluister mee
In de ban van een zingende dirigent
In mijn bewustzijn is Michel Corboz (1934-2021) een beetje weggezakt. Zeker wanneer ik hem vergelijk met de grote pioniers van de Oude Muziek als Leonhardt, Harnoncourt, Koopman, Savall en Gardiner. Maar de Zwitserse dirigent heeft wel degelijk baanbrekend werk verricht. Met name met zijn Ensemble Vocal de Lausanne en zijn musici en zangers uit Lissabon. Erato brengt Corboz’ opnamen van renaissance- en barokmuziek nu uit in The Complete Erato Recordings.
-
PREMIUMLuister mee
Zware jongens roepen erotische sfeer op
Kun je met de zompige klanken van twee contrabassen, een cello en een fagot een luisterrijk en fris album met als prikkelende titel Doppio espressivo (‘dubbel expressief’) samenstellen? Zeker wel. Op het label BIS gaan de contrabassisten Rick Stotijn en Olivier Thiery, cellist Joannes Rostamo, fagottist Bram van Sambeek en zeven leden van de Camerata RCO de uitdaging aan in Vivaldi, Ernst en Bottesini. -
PREMIUMLuister mee
Mozartcuriositeiten op bijzondere instrumenten
Dat Mozart een van de veelzijdigste componisten ooit is, zal niemand ontkennen. Maar weten we eigenlijk wel waarmee hij zich zo in de marge bezighield? De Franse toetsenist en dirigent Louis-Noël Bestion de Camboulas (1989) stapte onder meer het muziekinstrumentenmuseum van de Philharmonie de Paris binnen en zet in zijn dubbelalbum An Unexpected Mozart voor Harmonia Mundi en Stradivari Musée de la Musique wat opvallende juweeltjes achter elkaar. -
PREMIUMRecensie
Flinke power bij herontdekte Moravische maestro
De tweehonderd jaar vergeten muziek van Paul Wranitzky (1756-1808) wordt door steeds meer cd-labels ontdekt. Na Naxos, Chandos, Sony en CPO ontfermt zich ook Deutsche Harmonia Mundi over de symfonieën van de belangrijkste componist uit het Wenen van 1800. De tijd dat Haydn de nestor was, Mozart een leegte had achtergelaten en Beethoven zijn grootste populariteit nog moest verdienen.