Waarschijnlijk in april of mei komt er een enquête online te staan. Daarin kan elke volwassen inwoner van de gemeente aangeven waarop er wat hem of haar betreft het beste bezuinigd kan worden, of waarop juist niet. Moet er bijvoorbeeld een maximum gesteld worden aan het aantal uren huishoudelijke hulp door de thuiszorg, of kan het onderhoud aan de wegen en het openbaar groen wel een tandje minder? Of kan het geld beter weggehaald worden bij de subsidies aan verenigingen en cultuur, of door de steun aan ontmoetingsplekken als de Molenhoekse bieb en de Dörpskamer in Middelaar te schrappen?

Bij elk van die onderwerpen zou dan een bezuinigingsbedrag genoemd kunnen worden, zodat de invuller ook ziet hoeveel zijn suggestie de gemeentekas oplevert. Mogelijk kan ook worden gezegd waar er juist meer geld vandaan kan worden gehaald, bijvoorbeeld door de huizen- of toeristenbelasting te verhogen.

Burgemeester Willem Gradisen acht de kans klein dat het volgend jaar al lukt om 1,2 miljoen te snijden op de gemeentelijke uitgaven. ,,Dat zou op een begroting van ruim 17 miljoen wel een megaopgave zijn’’, zegt hij. ,,Dan moet je ook personele ingrepen doen, en dat is niet een-twee-drie te regelen. Dan moet je het personeelsplan aanpassen en je kunt een medewerker ook niet snel ontslaan.’’

Momenteel pluist een onderzoeksbureau uit hoeveel geld Mook en Middelaar nodig heeft wanneer de gemeente nog slechts de minimale wettelijke taken zou uitvoeren. Wat Gradisen betreft zoekt zijn gemeente die grens niet helemaal op: ,,Dan wordt het wel heel erg kaal. Dan kun je vrijwel niets meer doen.’’

De enquête is niet de enige manier waarop inwoners worden bevraagd. Een al bestaand burgerpanel met 221 mensen wordt apart benaderd, terwijl ook onder meer de dorps- en wijkraden advies mogen uitbrengen. Jongeren worden mogelijk ook apart benaderd via social media en de jongerenwerker. Fysieke bijeenkomsten komen er niet, vanwege de coronamaatregelen: de informatie moet wel voor de zomer binnen zijn.

De adviezen van inwoners gaan, samen met een eigen bezuinigingsvoorstel van burgemeester en wethouders, naar de gemeenteraad. Gradisen verwacht dat de politici de stem van de burgers serieus zullen nemen: ,,Deze peiling is niet alleen voor de vorm. Je moet dit serieus laten meewegen, anders doet de gemeente zichzelf tekort.’’

Het tekort heeft diverse oorzaken. De belangrijkste is dat de kosten voor de (jeugd)zorg de pan uit rijzen zonder dat daar een passende financiële vergoeding van het Rijk tegenover staat. Veel gemeenten kampen met hetzelfde probleem.