De bosbes verdwijnt uit Groesbeeks bos

GROESBEEK - Bosbessen, plaatselijk ook wel wasbère genoemd, zijn nagenoeg verdwenen uit de bossen bij Groesbeek. Dat komt omdat de afgelopen 25 jaar een ander bosbeheer heeft plaatsgevonden: met meer nadruk op loofbomen en minder op naaldbomen.

,,Bosbessen gedijen goed op wat zurige grond", zegt boswachter Roel van Ark van Staatsbosbeheer. ,,Dennennaalden geven zuur af als ze op de grond zijn gevallen. Dus je komt bosbessen vooral tegen op percelen waar dennen staan. Maar de laatste 25 jaar is het beheer meer op gemengd bos gericht geweest."

,,Dat heeft tot een grotere diversiteit van het bos geleid, maar dus ook tot minder dennenbomen. Dat is ten koste gegaan van de bosbesstruik. Je moet tegenwoordig een flink stuk bos afstruinen wil je nog een klein emmertje bosbessen kunnen plukken."      

Je mag van de boswachters gewoon bosbessen - nu rijp - en bramen - bijna rijp - plukken. Als het maar niet commercieel is. Boswachter Thijmen van Heerde: ,,Als iemand voor eigen gebruik bosbessen of bramen plukt, dan is dat prima. Dat geldt ook voor paddenstoelen en straks voor kastanjes."

Maar als mensen verder van het pad af het bos in dwalen en percelen verstoren waar bijvoorbeeld reeën leven, dan kunnen ze op een reprimande rekenen. Bij twijfel geldt: raadpleeg de boswachter. 

,,Blijf op de paden of in de struingebieden", zegt Van Heerde. ,,Pluk gerust een boterhammenbakje vol met bosbessen en maak er thuis iets lekkers van. Was ze van te voren wel goed, want er kan een vos overheen gepiest hebben en daar kun je ziek van worden. En: Laat ook wat staan voor de dieren. Want die eten de bosbessen ook graag.''  

Johan Vissers (1929, van Grada d'n Vuurbal) weet het nog precies. ,,Als kind moesten we de hele zomervakantie, zes weken lang, bosbessen plukken. Moeder was achtergebleven met negen kinderen en kreeg 7,50 gulden in de week. Voor een pond bosbessen kreeg je 60 cent. Dat was toen heel veel geld. Dus plukten wij van 's morgens 5 uur tot's middags 4 uur bosbessen. En als je geluk had gingen we na die zes weken een middagje naar hotel Erica, naar de speeltuin.  Wij waren niet de enigen: alle families op de Stekkenberg plukten bosbessen. Voor de centen: we hadden allemaal erremoei. De bosbessen deden we in een lege  'kroetbus' (appelstroop). En we moesten eerst bij de boswachter  een vergunning, een bosbessenbriefke, halen. Kostte een gulden per persoon. En als je geen briefke had, dan waren ze in staat om je bus zo om te keren. Ik kon daar zo kwaad om worden: had zo'n kiend een paar uur voor gezwoegd.'' 

Gerrit Wijers (1935, ook bekend als Mollie): ,,Er waren erbij die plukten bosbessen met een kam. Maar dan zat er ook veel blad en takjes tussen. Ik plukte met de hand sneller als iemand met een kam. Heb een keer een benneke van vier kilo in twee uur vol geplukt. Toen zat ik op een plek waar er heel veel zaten. Als we met een 'trupke' in het 'wald' waren, stond er altijd eentje op de uitkijk. Want uit Nijmegen kwamen ze hier ook plukken. Maar die uit de stad waren in staat om de geplukte bosbessen te jatten. Konden niet zo snel plukken als wij. Logisch, wij moesten als kind van 5, 6 al mee. Jammer dat de bosbes hier verdwijnt. Maar er is ook zoveel veranderd in het wald. Vroeger namen we in de hand een benneke bosbessen mee uit het bos  en op de rug een bos takken. Voor de oven van de bakker. Zo bleef het bos 'schoon'. Maar dat gebeurt niet meer: de bosgrond is veel te vet geworden.''

De Groesbeekse bosbessen werden vanwege hun hoge vitamine C-gehalte voor de oorlog nog op grote schaal vanuit Groesbeek geëxporteerd naar Engeland. Daar beschouwden de mijnwerkers ze als een welkome aanvulling op hun dieet. Overigens gingen Groesbekers vanaf de jaren zestig, toen ze over eigen vervoer konden beschikken, ook naar de bossen bij Apeldoorn om er bosbessen te plukken. De bosbessen daar zijn later rijp - omdat het een iets andere soort is - en ze zijn ook groter.