Deze Denker des Vaderlands hoeft niet zonodig aan tafel bij Beau: ‘Opboksen tegen anderen is niet mijn sterke kant’

De vragen en antwoorden op coronapersconferenties die de NOS niet meer uitzond (‘Maar wel zo’n ander tv-kanaal’), daar keek Denker des Vaderlands Paul van Tongeren (71) graag naar.

Journalisten die bleven doorvragen over vaccinaties, varianten en ‘maatregelen zus en zo’ informeerden volgens hem eigenlijk maar naar een ding: wanneer zal het afgelopen zijn?

Televisie voor op het puntje van je stoel was het. ,,De pandemie duurde ons na een jaar al te lang”, zegt Van Tongeren. ,,Het ongelofelijke ongeduld dat we door deze crisis bij onszelf gezien hebben.”

Dat we tijdens de crisis in een soort ‘nationale impuls’ om kwart over drie ’s middags ‘de cijfers’ op Nu.nl moesten checken, en we ineens allemaal wisten dat een virus uit een molecuul bestaat die eiwitten maakt, dat vond de Denker des Vaderlands hoogst opmerkelijk. Want: ,,Wat zégt dat nu helemaal, die cijfers en die eiwitten?”

U heeft Covid, oorlog én boze boeren in uw termijn. Is dat boffen? Tussen haakjes dan.
,,Ach, filosofen hebben geen specialisme. Op dat punt lijken we op journalisten: er gebeurt altijd wel iets.’’

Waarom focussen we ons in een crisis zo op cijfers?
,,Volgens mij is dat een symptoom van ons onvermogen om te gaan met onzekerheid. Een verlies in schijnzekerheid.’’

Hoogleraar filosofie René ten Bos, een oud-collega van u op de Radboud Universiteit, werd in 2017 Denker des Vaderlands. Was het een dingetje dat ze hem eerder vroegen dan u?
,,René heeft nog bij me gestudeerd. Zijn naam werd bekendgemaakt tijdens de Nacht van de Filosofie in Amsterdam. Ik was daar ook. Ik herinner me, dat is wel grappig, dat ik hem feliciteerde en dat hij zei: ‘Ik had eigenlijk gedacht dat jij het zou moeten worden.

Dat is de eerste en enige keer dat ik erover nagedacht heb. Tot ze me vroegen. Daan Roovers, de Denker des Vaderlands voor mij, heeft ook bij mij gestudeerd. Twee oud-studenten als voorganger zelfs. Maar nee, dat heeft me zeker niet gestoken.’’